Teeltfamilie Van der Spek: meer dan 60 jaar tomatenteelt met oog voor innovaties

De familie van Gertjan van der Spek teelt al meer dan 60 jaar tomaten. Zijn vader begon met de eerste kas in 1960. Dertig jaar later ging Gertjan zijn vader dagelijks na school helpen met de teelt. Nog eens een kleine tien jaar later volgde Gertjan zijn vader op, op zijn eigen manier. In 2000 begon hij zijn eigen bedrijf, Solyco, en ging zijn vader voor hem werken. "Nu is hij 82 en werkt hij nog altijd 20 uur per week voor het bedrijf," lacht Gertjan. In de loop van de tijd heeft hij drie kassen gebouwd voor de teelt van tomaten.

Gertjan komt over als iemand die niet bang is om technologie in te zetten en om daarin te investeren als de Return On Investment (ROI) goed is. "Ik ben al een hele lange tijd geïnteresseerd in LED-lampen," zegt hij. "Toen ik mijn eigen teeltbedrijf begon, heb ik de mogelijkheden van een LED-belichtingssysteem onderzocht voor in de kas. Toen waren de kosten echter nog te hoog en was het geen logische keuze." In de loop van de tijd is de LED-technologie steeds verder verbeterd, waardoor ook de kosten steeds lager werden.

LED's gebruiken
Maar dat was niet het enige waar Gertjan op wachtte. "De eerste goede LED-lampen waren 600-700W LED-lampen," zegt hij. "En als je die zou moeten verwisselen met andere 1000W SON-T-lampen, dan zou je opbrengst lager zijn. Maar in 2020 bracht MechaTronix een 1000W, passief gekoelde LED-groeilamp op de markt. Daarmee kon ik niet alleen de opbrengst verhogen en op energie besparen, maar tegelijkertijd ook eenvoudig schakelen tussen de MechaTronix-lampen en onze SON-T-lampen."

In twee van de drie kassen installeerde Gertjan daarom een hybride belichtingssysteem, dat bestond uit MechaTronix 1000W-lampen en SON-T-lampen. "Gezien onze goede ervaringen met MechaTronix in 2020, de open communicatie en de goede begeleiding bij alles wat ik nodig had, hadden we er het volste vertrouwen in om in 2021 weer voor hen te kiezen voor de belichting van de tweede kas. Daarin hebben we 50% van onze SON-T-lampen vervangen en we bereiken nu LED-groeilicht van 185 µmol/m²s."

Gezien de huidige energiecrisis is de teler erg blij het af te kunnen met alleen de LED-lampen. "De extra 100 µmol/m²s van de SON-T-lampen is nog altijd beschikbaar en kan in bepaalde omstandigheden worden gebruikt. We vinden het belangrijk om de beste LED-lampen te gebruiken in combinatie met de SON-T-lampen. We hebben ontdekt dat dit de meest flexibele combinatie is voor ons, met lage operationele kosten."

Vanaf het begin heeft Gertjan ervoor gekozen om ongeveer 5% groen/wit licht op te nemen in zijn LED-lichtrecept. "Dit is fijner licht om bij te werken en de tomaten te plukken." Alle LED-groeilampen maken ook deel uit van een draadloos netwerk, elke lichtzone is dimbaar en dat levert weer flexibiliteit op voor de teler.

Een antwoord op de bizar hoge energieprijzen
Dit was belangrijk voor Gertjan, zeker gezien deze energie-crisis. "Het is altijd belangrijk om te kijken naar hoeveel lampen je plaatst per vierkante meter en om te berekenen wat dan de opbrengst is in micromol en wat daar het resultaat van is. Toen de energieprijzen gingen stijgen, zijn we minder gaan belichten, waarbij we ontdekten dat de opbrengst niet genoeg was. Dit jaar hebben we daarom de hoeveelheid licht per vierkante meter aangepast."

Tegelijkertijd was dat niet het enige wat Gertjan moest aanpassen om de komende winter goed door te kunnen komen. "We hebben bijvoorbeeld geïnvesteerd in extra schermen om de warmte beter in de kas vast te kunnen houden," legt hij uit. "En twee jaar geleden, nog voor de crisis, hebben we ook in zonnepanelen geïnvesteerd."

Altijd oog voor innovatie
Om de efficiëntie van zijn bedrijf nog verder te verhogen is Gertjan altijd op zoek naar innovaties binnen de sector. "We horen altijd bij de groep 'early adopters', omdat ik altijd de algehele efficiëntie van de kassen wil verbeteren. De installatie van de LED-lampen van MechaTronix is daar slechts een voorbeeld van, al blijkt uit de resultaten dat dat een uitstekende beslissing was. We onderzoeken ook de mogelijkheden van robots, omdat daarin veel ontwikkelingen gaande zijn. Maar ze zijn nog te langzaam en te duur voor de huidige mogelijkheden die ze bieden. Ik ben benieuwd wat er gebeurt als ze wel een economisch haalbare optie worden."

Het zal waarschijnlijk niet zo lang duren en misschien dat zijn zoon wel een volledig autonome kas heeft met LED-lampen en robots. "Hij moet nog zes jaar werken en hij heeft interesse in het bedrijf. Maar ik ga hem niet aansporen, hij moet kunnen kiezen wat hij leuk vindt," lacht hij.