Bryte stapt als eerste tomatenteeltbedrijf in Nederland over op full LED-belichting van Philips. Stolze installeert de LED-lampen bij de teler. Met de installatie kan het bedrijf het lichtniveau met 40% verhogen, dan wel voor dezelfde hoeveelheid licht 40% energie besparen. Deze winter geeft de installatie de teler, die niet volledig gaat belichten, meer flexibiliteit.
Het tomatenbedrijf, dat deze zomer LED liet installeren, deed afgelopen drie jaar ervaring op met LED in een hybride opstelling op locatie Greenbalance, waarbij LED gecombineerd werd met SON-T. Het positieve resultaat geeft voldoende vertrouwen om nu de volgende stap te zetten en volledig over te gaan op LED op de locatie in 's-Gravenzande. Bryte kiest daarbij voor Philips GreenPower LED toplighting compact.
De huidige energiemarkt heeft de overstap naar full LED bij Bryte in een stroomversnelling gebracht. “SONT is gewoon een dure lamp waar ontzettend veel vermogen in gaat”, vertelt algemeen directeur en mede-eigenaar Tom Zwinkels. “LED is vele malen duurzamer.” Zwinkels is trots om als eerste tomatenteler in Nederland over te stappen op full LED van Philips.
Erik Zwinkels van Bryte
Logische stap in verduurzaming
Bryte beschikt in totaal over 40 hectare tomatenteelt, verdeeld over zeven locaties. De afzet verloopt via de coöperatie Growers United. Om de klanten jaarrond van smaakvolle tomaten te kunnen voorzien, werd tot afgelopen winter bij een deel van het areaal belichting gebruikt. “Dat doen we al sinds 2003”, vertelt Zwinkels. “In 2019 hebben we ervoor gekozen om op dit vlak te verduurzamen. Investeren in LED was een logische stap.
Bryte koos bewust voor een hybride opstelling in een kas van 8,3ha, waarmee ze met dezelfde hoeveelheid licht minder energie gingen verbruiken. “Afgelopen drie jaar hebben we ervaring opgedaan en geleerd wat de verschillen zijn tussen de belichtingstypen. Anders dan bij SON-T geeft LED bijvoorbeeld geen stralingswarmte. Met de huidige hoge energiekosten is het dus extra belangrijk om warmte vast te houden. Komende winter hebben wij daarom geïnvesteerd in een tweede scherminstallatie.”
Licht en warmte losgekoppeld
Erik Stappers, plantspecialist bij Philips horticulture LED solutions, beaamt dat telen met LED om andere teeltmaatregelen vraagt. “Anders dan bij SON-T geven LED-lampen geen stralingswarmte. Zeker bij full LED is investeren in een tweede scherminstallatie een logische stap om de warmte in de kas te behouden. We zien momenteel dat veel van onze klanten deze investering doen of overwegen, om teeltomstandigheden onder LED te kunnen optimaliseren. Gebruikmaken van full LED maakt je tegelijkertijd als teler ook een stuk flexibeler. Dat geldt vooral in de periode maart-april, wanneer het buiten warmer wordt. LED geeft nauwelijks warmte af, waardoor je het lichtniveau niet hoeft terug te schroeven.”
Volgende stap
Na drie jaar ervaring met de combinatie LED en SON-T, is Bryte klaar voor de volgende stap. “Belichten met de huidige energiemarkt is absoluut niet lonend”, bekent Zwinkels. “Dat betekent dat we komende winter helaas minder tomaten kunnen oogsten. Met de huidige energieprijzen gaan we zeker niet alle lampen aan zetten, maar voor het deel dat wel aan gaat is LED de meest efficiënte en duurzame manier.”
Door de kas uit te rusten met full LED kan Bryte een hogere lichtopbrengst realiseren én energie besparen. “Als alle lampen voluit aan staan, gaan we ruim 40% meer licht creëren.” Bryte heeft daarbij de mogelijkheid om de lichtintensiteit in stappen van 25% te schakelen. “De energiemarkt en de wens van klanten zullen daarin leidend zijn.”
Op locatie Greenbalance in 's-Gravenzande maken de telers de overstap van hybride belichting naar full LED
Inzicht in kostprijs en opbrengst
Met de huidige hybride opstelling realiseert Bryte een lichtniveau van 180 µmol per vierkante meter. “De nieuwe situatie, met full LED-belichting, zorgt voor 260 µmol per vierkante meter”, vertelt Stappers. “Met dezelfde elektra-input kunnen ze dus ruim 40% meer licht realiseren. Anderzijds kunnen ze voor dezelfde hoeveelheid licht 40% energie besparen. Wij geven klanten altijd inzicht in kostprijs en opbrengst; wat doet de hoeveelheid licht met de opbrengst? Samen met de teler zoeken we naar de meest optimale balans tussen energie-input en productie. En die is voor iedere bedrijfssituatie anders.”
Kleurenspectrum
De gekozen Philips GreenPower LED toplighting compact van Bryte past in de bestaande elektriciteitsinfrastructuur. Ook is goed gekeken naar het kleurenspectrum om de meest optimale omstandigheden voor plant én mens te bewerkstelligen. Prettige werkomstandigheden en behoud van smaak waren belangrijke voorwaarden. Wat het laatste betreft, laat onderzoek volgens Zwinkels zien dat LED een positief effect kan hebben. “Voor ons is het belangrijk dat we onze jaarrond productielijnen in stand houden en klanten voorzien van overheerlijke tomaatjes. Wij zien ook collega-telers binnen Growers United de stap naar LED maken. Vooralsnog allemaal met hybride oplossingen. Omdat wij al ervaring hebben, durven we de stap naar full LED te maken. Wij zijn er heel erg trots op om dit samen met Philips horticulture LED solutions als leverancier en Stolze als installatiepartner te kunnen doen. We werken al jaren met hen samen. Wij hebben vertrouwen in deze partijen, voor nu en op de lange termijn.”
