Tholen – Met alle ontwikkelingen zijn het al héle uitdagende tijden voor telers, maar telers die óók nog middenin de bouw van een nieuwe kas zitten, maken al hélemaal een intensieve tijd door. Jan van Genderen van Royal Berry is zo’n teler die vóór de energiecrisis besloot nieuwe kassen te bouwen én dat heeft doorgezet. Begin september laat hij ons trots het resultaat zien.
“Op 16 augustus ging de laatste ruit erin en in die kas is direct ook die dag nog de eerste plant gegaan”, legt de aardbeienteler uit bij enkele foto’s van een kas vol nieuwe aardbeienplanten. Eerst is in de kas van 6,5 hectare voor de onbelichte teelt geplant met het ras Elsanta. Inmiddels is ook de 2e helft van de uitbreiding, glasdicht op 17 augustus, op 6 september geplant met Sonata. Deze kas van 5,5 hectare is uitgerust met LED-belichting. “Hier gaan we met full LED telen deze winter.”
Plantdatum gehaald
Dat de kassen nu volstaan met planten is met recht een prestatie van formaat te noemen, zeker als Jan uitlegt voor welke uitdagingen hij en zijn bouwpartners allemaal kwamen te staan. “Het doel was altijd planten op 17 augustus. Toen echter de oorlog in Oekraïne uitbrak, en aangezien wij daar eigenlijk ons glas vandaan moesten krijgen, werd het wel even spannend. Uiteindelijk is het glas uit China gekomen en op tijd. Een geweldige prestatie en het resultaat van een hele goede samenwerking van alle partijen in tijden van containerschaarste, corona en dichte havens, om zo maar wat uitdagingen te noemen. Alle betrokkenen hebben wat op een gegeven moment bijna onmogelijk leek, toch mogelijk gemaakt.”
De aardbeienteler realiseert zich dat het heel wat van zijn mensen en de bouwpartners heeft gevraagd. “Misschien soms tot wanhoop van iedereen was één ding niet bespreekbaar en dat was de plantdatum van 17 augustus aanpassen, ook vanwege de stijging van de energieprijzen. Dat het gelukt is die datum te halen, daar ben ik supertrots op. Alle mensen hebben heel goed werk geleverd, ook nog in wat best een serieuze zomer is geweest”, refereert Jan aan de extreme hitte. Iedereen snapt dat het dan geen sinecure is om een kas te beglazen.
Op de vraag of Jan gedurende het bouwproces dan weleens gedacht heeft om de bouw uit te stellen, geeft hij aan dat er momenten zijn geweest waarop die gedachte wel door zijn hoofd is geschoten. “Echt serieus overwogen heb ik het echter nooit. Je hebt al afspraken voor levering van je planten en ook ideeën over en afspraken voor je afzet. Bouwen is heel intensief, maar ik redeneer ook zo: hoe langer het duurt, hoe moeilijker het wordt. Uiteindelijk is het een voordeel om er snel doorheen te rollen en weer te kunnen gaan telen. Al zeg ik je eerlijk: als ik, toen ik besloot de kas te gaan bouwen, geweten had wat de gasprijs ging worden, dan denk ik dat ik destijds andere keuzes had gemaakt.”
Winterteelt met LED-belichting
Nu hij de kas vol planten heeft staan, is de aardbeienteler blij met wat hij heeft. “We dealen met de situatie.” Dat betekent in het geval van Royal Berry geen vastgelegd gas voor de nieuwe kas. “We zullen energiezuinig gaan telen, zonder concessies te doen aan de productkwaliteit.” De full LED-belichting is daarbij een uitkomst voor de teler. “Afgelopen winter hebben we hier ervaring mee opgedaan in een bestaande kas die met LED is uitgerust. Toen de lampen in die teelt aan gingen, schoot precies de gasprijs omhoog. Toch hebben we op een goede manier de teelt af kunnen maken.”
Met wat nu in de nieuwe belichte kas is geplant, wil Jan begin november op de markt komen qua productie. Tot half januari moeten de planten verse aardbeien geven. “Daarmee gaan we proberen ook voor een stuk het gat te vullen wat er kan gaan vallen doordat telers die vroeger zijn gaan planten eerder uit productie lopen.” In de andere met LED-belichte kas is het plan om eind september te planten. “Daar willen we met de feestdagen een productiepiek hebben en door produceren tot eind januari.”
Energiezuinig
Voor de winterteelt is het, zoals voor alle telers, zaak bijna van dag tot dag naar de situatie te kijken, zegt Jan. “Bijvoorbeeld door als er ergens een dipje in de energieprijs zit, toch misschien een gedeelte vast te leggen”, denkt hij hardop vooruit. “Sowieso kijk je kritisch naar je belichtingsuren. Dat we de lampen kunnen dimmen, helpt daarbij. Je kunt voor kortere tijd op 100% belichten, maar ook kiezen om over en langere periode op 60-70% van vol vermogen te belichten. Daar kijk je heel intensief naar, met altijd als uitgangspunt productkwaliteit. Die moet hoog zijn. Een belichte teelt is een dure teelt. Zo’n teelt moet je volgens mij goed doen óf niet doen.”
Eenmaal geoogst, verpakt Royal Berry het product. Ook daarin veranderen er in de huidige tijd soms dingen. Op de vraag of, zoals je wel in het schap ziet, de telers lagere volumes zijn gaan verpakken, knikt Jan. “Dat gebeurt. Het is belangrijk dat de consumenten ons product kunnen blijven kopen nu de koopkracht van iedereen enorm onder druk staat. De extreme kostprijsstijging van nu kun je niet volledig doorrekenen aan de consumenten. We verpakken lagere volumes, bijvoorbeeld 400 gram in plaats van 500 gram. Dat betekent wel dat je volume overhoudt als je er nog geen rekening mee gehouden hebt. Voor die volumes moet je andere afzet vinden. Bij energie-intensieve teelten moet je daar goed op letten en de juiste keuzes maken.”
Naast zich het hoofd breken over de bouw van een nieuwe kas en alle teeltstrategieën en -keuzes is Royal Berry bezig met nog een kwestie: huisvesting uitbreiden. Ten opzichte van vorig jaar december toen de plannen het nieuws haalden is de teler ‘weer een paar stapjes verder’. “Het liefst had ik het al gerealiseerd, maar je weet als ondernemer dat zulke dingen lang duren. Ondertussen kijken we hoe we de tussenperiode zo goed mogelijk kunnen overbruggen.”
Risico’s spreiden
De winter is uitdagend voor aardbeientelers, maar de zomer, zeker tegenwoordig met weersextremen, niet minder. “’s Winters kun je nog redelijk sturen, zomers is dat heel veel moeilijker. In de glasteelten hebben we dit jaar bijvoorbeeld coating op het dek aangebracht om meer warmte buiten te houden. Gebruik van die diffuse coating is goed voor de kwaliteit van je vruchten.” Anders dan vorig jaar is deze zomer ook meer met doordragers en junidragers afgewisseld. “Daarmee ben je zekerder van productie en kwaliteit. Wij zijn vooral bezig risico’s te spreiden met verschillende teelten naast elkaar.” Door het jaar heen rekent Royal Berry op de rassen Elsanta, Sonata, Sonsation, Furore, Malling Centenary en volgend jaar komt daar in een proef op grote schaal het ras Lady Emma bij, naast sowieso elk jaar ‘minstens tien rassen’ in proef.
Gecontroleerd telen wordt steeds belangrijker om kwaliteit en beschikbaarheid te waarborgen, merkt de teler op. “En om efficiënt om te gaan met arbeid. Het zijn samen drie hele belangrijke thema’s richting de toekomst.” En toekomst, die ziet Jan. “Voor mij is het niet de vraag of het verder gaat, maar hoe en ook niet of ik verder ga, maar hoe.”
Voor meer informatie:
Royal Berry
[email protected]
www.royalberry.eu