Tholen – Diverse Nederlandse telers hebben tegenwoordig een speciale mobiele rekencontainer naast hun kas staan. Wie niet beter weet, ziet daarin een aantal ‘computers’ in een bak met olie hangen. Eigenlijk zijn het dataservers in speciale olie. De container speelt een belangrijke rol in het aardgasloos verwarmen van kassen. Rick Bakker en Jelmer ten Wolde introduceren de Greenbox.
De Greenbox is een product van Greentech Technologies. Sinds kort is dat de naam van het Nederlandse Sustainable Data Farming nadat het Nederlandse bedrijf de samenwerking is aangegaan met de Zwitserse naamgever. Greentech Technologies brengt nu een 2.0-versie van de container op de markt, die twee keer zoveel capaciteit heeft. Deze zomer is de seriematige productie van de Greenbox in Nederland gestart.
Rick Bakker en Jelmer ten Wolde
Verduurzamen én geld verdienen
In 2017 is de basis gelegd voor de mobiele rekenkamer waarvoor wereldwijd patent op het ontwerp en de toepassing is aangevraagd. Bij hardware- en blockchainspecialist Jelmer ten Wolde kwam het idee op de warmte die bij dataverwerking vrijkomt in de glastuinbouw toe te passen. “In de huidige energiemarkt ligt de terugverdientijd tussen de 2 en 3 jaar. Vaak gaan verduurzamen en geld verdienen niet samen, nu wel”, stelt hij. Samen met vader Co, voorheen actief in energiemanagement in de sector, teler Dick Bakker en diens zoon Rick, innovatiespecialist in de glastuinbouw, kreeg het idee steeds meer vorm. De kas van teler Dick bleek geschikt voor een pilot en al snel volgden nog enkele telers.
Bij Greentech Technologies zeggen ze, overtuigd van hun nieuwe energie-oplossing: ‘Vergeet die ketel, die verbruikt veel aardgas.’ Rick legt uit: “Veel telers hebben nu een ketel naast hun warmtekrachtkoppelingsinstallatie, hun wkk, staan. Die ketel moet pieken in de warmtevraag bij telers afdekken, maar verbruikt veel gas. Wij zetten erop in om die ketel te vervangen door een Greenbox.”
De Greenbox heeft genoeg capaciteit om 1,8 megawattuur restwarmte te genereren. Genoeg om circa 5 hectare kas te verwarmen.
Restwarmte van 60 graden Celsius
De Greenbox maakt gebruik van restwarmte die vrijkomt bij dataprocessen. Rick: “Alleen anders dan de grote techgiganten, die hier kwamen met het verhaal dat de restwarmte uit hun datacenters gebruikt kon worden in de glastuinbouw, gebruiken wij geen luchtkoeling maar vloeistofkoeling om servers te koelen.” De temperatuur van de restwarmte via luchtkoeling bij de techgiganten bleek al snel veel te laag voor in de kas. “De servers in onze Greenbox geven veel efficiënter warmte af aan de vloeistof waarin ze liggen. Wij leveren met ons systeem restwarmte aan de kas van 58 tot 60 graden Celsius.”
De restwarmte kunnen telers gebruiken om hun kas te verwarmen of tijdelijk opslaan in warmtebuffers voor als ze het nodig hebben. Om de servers te laten draaien, is elektriciteit nodig. Rick: “Die kan in het geval dat er een stroomoverschot op het net is, en dat is steeds vaker het geval, relatief goedkoop ingezet worden om de Greenbox te laten draaien. Op dat moment helpt de teler het net balanceren.” En anders levert de wkk elektriciteit voor de mobiele rekencontainer. “Door de wkk tot 70 procent terug te toeren bespaart de teler op gasverbruik. Alsnog is er dan evenveel warmte dankzij de restwarmte uit de Greenbox. In alle gevallen blijft het warmteprofiel voor de teler gelijk.”
Het koppelen van meerdere containers is mogelijk. Eén van de vroege gebruikers van de techniek maakte al de koppeling. Links op de foto de warmteopslagtank, daarvoor het transformatorstation en aan de rechterzijde de twee containers en de buizen die vanuit die containers naar de verwarmingsruimte van de tuinder lopen.
Inpassen in teeltbedrijf
Gebruik van de Greenbox levert bij telers een 30-35% reductie van gasgebruik op, rekent Jelmer voor. “En een nog iets groter deel besparing in CO2-uitstoot zagen we bij een teler die zijn ketel verving voor de eerste versie van onze mobiele rekencontainer.”
“De telers die nu al gebruik maken van de techniek, hebben allemaal een andere energiesituatie, vult Rick aan. “Afhankelijk van die situatie kijken wij hoe we de Greenbox inpassen op het bedrijf.”
Eén van de drie telers die al vroeg van de mobiele rekencontainer gebruik ging maken, had al een lage-temperatuur-warmtenet liggen. Daar kan de restwarmte vanuit de container direct doorheen lopen. Bij een andere teler gaat de restwarmte eerst nog door het hoge-temperatuurnet van de wkk. “Daarna kan de teler deze warmte opslaan in zijn buffer”, geeft Rick aan.
Het helpt als telers al een wkk hebben staan. In de meeste gevallen is dat zo. De wkk levert CO2 voor in de kas en kan fungeren als warmtepomp. “Bij veel telers is de warmtebuffer afgestemd op warmte van 85 à 90 graden Celsius. De warmte die wij generen is 60 graden Celsius. De wkk kan helpen die warmte op te waarderen. Niet altijd is dat nodig. Ik ken situaties waarin de teler ’s ochtends en in de namiddag genoeg heeft aan 60 graden. Met een driewegmengklep kan een teler zorgen dat de warmte of direct naar het warmtenet in de kas óf langs de wkk en dan naar de buffer gaat.” Telers zonder wkk kunnen met enkele aanpassingen ook gebruik maken van de Greenbox. Rick: “Hier kun je het warmtenet aanpassen voor gebruik van warmte van lage temperatuur of de buffer vergroten.”
Nieuwe innovaties
Ook buiten de tuinbouw is er, ondanks dat het bedrijf tot nu toe in de luwte opereerde, al veel interesse. Jelmer: “Onze techniek kan bij elk verwarmingsproces ingezet worden.” Rick: “Samen met de Zwitsers trekken we het concept ook breder. We zien bijvoorbeeld ook veel, deels internationale, interesse voor onze techniek voor in stadsverwarmingsprojecten, maar ook in diverse industrietakken. Wij zijn voor iedereen die warmte nodig heeft én wil verduurzamen een interessante partij.”
Nu de seriematige productie in gang is geschoten, verwacht Greentech Technologies snel meer telers van een Greenbox te voorzien. Zij kunnen zelf eigenaar worden. Jelmer: “Met de huidige energiemarkt is dat gunstig. Wij verzorgen uiteraard wel het onderhoud en de operatie.” Ondertussen wordt voor introductie later dit jaar ook alweer aan een nieuwe innovaties gewerkt. Rick: “We zijn bezig met een applicatie die stroom snel kan opnemen en verwerken. Zo stellen we telers met een (overmaatse) netaansluiting in staat extra rendement te genereren door actief te zijn in de noodvermogenmarkt. Hiervoor richten we Greentech Smart Balancing op. Er is al 25 megawattuur in bestelling. Komend voorjaar moet er al 50 megawattuur staan.” Verder zet men extra in op edge computing, het dichtbij de bron verwerken van data, bijvoorbeeld voor beeldherkenning. “Een techniek die ook in de glastuinbouw in opkomst is. Daarmee zou je de cirkel mooi rond kunnen maken”, kijkt Rick nog even (ver) vooruit.
Voor meer informatie:
Rick Bakker en Jelmer ten Wolde
Greentech Technologies
[email protected]
[email protected]
www.greentech.technology