Tholen - “Er zijn nog veel groeimogelijkheden voor aardbeien,” zegt Gé Bentvelsen, directeur van ABZ Seeds, dat zich al meer dan 25 jaar richt op de zaadvermeerdering van doordragende F1-hybride aardbeienrassen voor teelt onder glas. Waar in 2011 in Nederland 110 hectare werd benut voor de teelt van aardbeien onder glas, geeft het CBS aan dat dit in 2021 was opgelopen tot 440 hectare.
Juist in die glasteelt ziet Gé kansen voor de handel, vertelt hij in het juninummer van vakblad Primeur. “Het geeft veel meer zekerheid; je komt niet voor onaangename verassingen te staan, maar je kunt rekenen op een kwaliteitsproduct en je kunt beter sturen in de distributieketen. Niet voor niets is de aardbei inmiddels het derde glasgewas in Nederland. Dat hadden we tien jaar geleden niet gedacht.” Hij geeft aan dat het aardbei-uit-zaad concept aansluit bij andere warme glasteelten zoals bijvoorbeeld tomaten, komkommer of paprika, die ook uit zaad worden opgekweekt. “Ik denk dat wij daarin met ons unieke concept van zaadvermeerdering nog hele grote stappen kunnen maken.”
Op weg naar omslagpunt
Maar ook nu al ziet Gé groei in de markt voor het aardbei-uit-zaad concept. “Er is nog een extra zetje nodig om het omslagpunt te bereiken.” Aan dat zetje werkt ABZ Seeds door een demoproef te starten in het Westland. “De telers kunnen dan van oktober tot maart zelf de aardbei-uit-zaad teelt op steenwol en onder assimilatie belichting in een licht gestookte kas volgen. Zien doet geloven, je moet dat echt laten zien.”
De keuze voor steenwol is gemaakt zodat de teelt aansluit bij andere kasteelten die veelal op steenwol plaatsvinden en niet op het voor aardbeien meer traditionele veen of kokossubstraat. “Op deze manier hoeven de telers niet te wisselen, we proberen de drempel zo laag mogelijk te maken.”
Lagere energiebehoefte
Want Gé is ervan overtuigd dat de aardbei-uit-zaad teelt in de kas kansen biedt. “Zeker ook in deze tijd, waarbij natuurlijk heel veel vraagtekens gezet worden bij het hoge energiegebruik van de warme kasgroenten. Dat is een discussie die nu volop aan de gang is: moeten we niet kijken naar alternatieve gewassen voor onder glas? Dan komt de aardbei – de energiebehoefte van een aardbei is beduidend minder dan van een tomaat of een komkommer – heel nadrukkelijk in beeld. En als je als teler gewend bent om met planten te werken die uit zaad worden opgekweekt, dan is de overstap veel gemakkelijker. En dat is interessant, want die kas die staat daar toch, de verwarming staat daar ook. Maar hoe krijg je die installatie rendabel als de energieprijzen zo hoog zijn? Nu zijn de marktomstandigheden zodanig veranderd dat dit voor kasgroententelers een kans biedt om in de aardbeienteelt in te stappen.”
Consument enthousiast
ABZ Seeds merkt dat er zeker interesse is, maar dat er ook nog veel vragen zijn over het aardbei-uit-zaad concept. Gé wijt het onder meer aan de bekendheid met de rassen die op de traditionele manier vermeerderd worden. “De handel vaart op bepaalde rassen en kan lezen en schrijven met Elsanta en gaat niet zomaar op een ander aardbeiras over.”
Dat houdt overigens niet in dat de op zaadvermeerdering gebaseerde rassen niet in de smaak vallen. “We hebben regelmatig contact met afzetorganisaties en zij zijn enthousiast over de rassen die we nu aanbieden voor de kasteelt.” Uitgangspunt daarbij is de beleving van de consument. “Heeft de consument echt plezier aan het product? De aardbeien moeten gewoon echt goed smaken, want dat leidt uiteindelijk tot herhalingsaankopen.”
Gé ziet dat de consument een goede presentatie belangrijk vindt, omdat je een aardbei nu eenmaal niet vooraf kunt proeven. “De consument gaat ervan uit dat een aardbei er mooi en aantrekkelijk uitziet. Dat houdt in geen witte bovenkanten, maar een mooi doorkleurde en glanzende aardbei die goed is afgerijpt.”
Kansen in de winter
En als het dan met de kwaliteit in orde is, verwacht Gé dat er in de markt nog volop ruimte is voor Nederlandse kasaardbeien. “Met name in de winter, waar het aanbod van kwalitatief goede en smaakvolle aardbeien beperkt is. De kwaliteit van de importaardbeien is vaak de reden dat consumenten in de winter aardbeien mijden en dat is heel zonde, want ze kunnen hier in Nederland echt een kwaliteitsproduct maken onder glas.” Smaak bepaalt voor ABZ Seeds in een belangrijke mate de kwaliteit en is dan ook een belangrijke focus in het veredelingsproces. “Smaak heeft bij ons altijd op nummer één gestaan.”
Tot slot nog een uitsmijter. Waarom zou je liever met zaad vermeerderen dan met stekken?
Gé geeft aan dat één van de redenen is dat het werken met zaad voorkomt dat er ziekten en plagen via het plantmateriaal worden overgedragen. “Dat is bij zaad uitgesloten. Daarmee kun je echt schoon starten.” Een andere reden is gelegen in de logistiek. “Zaad verstuur je veel makkelijker over grote afstanden dan stekken.”
En waar een stek een traject van zo’n anderhalf tot twee jaar aflegt voordat de eerste oogst kan worden geplukt, kan dat bij een uit zaad gekweekte aardbeienplant al na een maand of vier. “Met dit systeem hoeven de telers minder lang vooruit te plannen en zijn zij veel felxibeler.” Al deze voordelen zijn aanleiding geweest voor ABZ Seeds om zo’n 30 jaar geleden te beginnen met de zaadvermeerdering van aardbeienrassen. “We hebben in die tijd een assortiment opgebouwd zowel voor de versmarkt als voor de tuinplantenmarkt en kleinverpakkingen en hebben laten zien dat zaadvermeerdering echt werkt.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 36e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Gé Bentvelsen
ABZ Seeds
[email protected]
www.abz-strawberry.nl