"Toen de horeca de deuren opengooide, ging ook voor ons de zon weer schijnen"

Tholen - Voor wie zich als kasteler toelegt op specialties – de echte specialties, het product dat bijna alleen maar naar de betere restaurants gaat – was het de laatste twee jaar een bijzondere tijd. Dat is toch het woord dat Johan Zwinkels gebruikt om de handel in courgettefleur in de voorbije coronatijd te beschrijven. “Maar toen de horeca de deuren opengooide, ging ook voor ons de zon weer schijnen!”

“We hebben twee bijzondere jaren achter de rug. In 2020 begonnen we nog voortvarend, maar toen kwam de lockdown en de handel viel volledig stil.” Johan Zwinkels van CourgetteFleur Zwinkels uit ‘s-Gravenzande heeft traditioneel vanaf begin februari groene en gele courgettefleur, Fioretta en groene en gele minicourgettes beschikbaar. In het eerste coronajaar heeft hij dus niet lang kunnen profiteren van de goede vraag vanuit de horeca en speciaalzaken. “Maar wat vandaag een bloem is, is zes dagen later een courgette. Dat was voor ons een goed alternatief. Zo zijn we in het eerste coronajaar overgeschakeld van specialties naar standaard courgette.”

Groen versus geel
Groene courgettes zijn mainstream, gele courgettes zijn meer een nicheproduct: ze zijn minder bekend bij het brede publiek, minder lang houdbaar en duurder. “Normaal gezien zijn gele courgettes duurder, al was dat in het begin van de lockdown even anders. Als horecaproduct zakten de prijzen van gele courgettes in elkaar en trok de prijs van groene courgettes wegens transportproblemen in Spanje aan. Dat was de omgekeerde wereld,” herinnert Johan zich. “De huidige seizoenstart voor gele courgettes is goed geweest, omdat veel telers later hebben aangeplant en er dus minder product beschikbaar is. Die gunstige marktsituatie is inmiddels omgeslagen met het mooie weer. De productie is ineens op gang gekomen, er is overaanbod en de prijzen halen nauwelijks een kwartje. Dat is onder de kostprijs."

Het verschil tussen courgettefleur en Fioretta
Maar de echte nicheproducten zijn de courgettefleurs (vrouwelijke bloem, altijd geel, met een kleine groene of gele courgette eraan vast), Fioretta (gele mannelijke bloem met steeltje in plaats van een jonge courgette) en de minicourgettes (courgettes van ongeveer 8 cm lang, zonder bloem, gesneden op de 2de dag). “Bolcourgettes doen we niet meer. De afzet is heel moeilijk. Zo’n 3-4 jaar geleden was er veel vraag naar. Het jaar daarop hadden we meer aangeplant, maar er was opeens geen interesse meer in.”

Met de heropening van de horeca zagen de verwachtingen er weer prima uit voor dit jaar. “En toen brak de oorlog in Oekraïne uit, met enorme prijsstijgingen van gas, elektriciteit, kunstmest, kratten en plastic tot gevolg. Het is soms moeilijk die verhogingen door te rekenen in de onderhandelde contractprijzen. Niet elke klant gaat akkoord met een stijging van 20 à 30 procent. Sommigen schermen met het feit dat er ook product uit Spanje beschikbaar is. Maar we willen niet klagen, het is een neveneffect van een oorlog. Onze moeilijkheden wegen niet op tegen de ellende van de door de oorlog getroffen mensen.”

Populair in Italiaanse en Franse keuken
Het merendeel van de courgettefleurs is voor de horeca bestemd. Daar worden ze bijvoorbeeld gevuld met risotto, door een beslagje gehaald en kort in de olie gedompeld. “Het wordt natuurlijk niet in elke keuken gebezigd. In Italië is het product populair en je vindt het ook in de Franse keuken. Je kan de bloem koken, stomen, grillen, (roer)bakken of frituren. De kleurrijke bloem geeft het gerecht een feestelijk tintje. Voor de supermarkt is het product nog te klein. Ik vermoed dat de horeca ook iets minder zou afnemen mocht het een gangbaar artikel worden in het schap, want een chef-kok wil zich toch onderscheiden met speciale producten.”

Bloemetjes oogsten
De bloemetjes oogsten is handenarbeid. “Dat kan niet met robots. We willen de kwaliteit ook perfect controleren. Nu hebben we nog genoeg arbeidskrachten, misschien wordt het volgende maand iets lastiger om extra personeel te vinden. We plukken de courgettefleur enkel op bestelling om een zo vers mogelijk product te leveren. Al onze nicheproducten kunnen tot eind november worden geleverd. Wij zijn er klaar voor, laat de bestellingen maar komen,” zegt Johan.

Al 10 jaar hetzelfde ras
De veredeling zet volgens Johan niet in op courgettefleur, wel op courgettes zelf. “Wij werken nu al tien jaar met hetzelfde ras. Komt er een nieuw ras op de markt, dan proberen we het uiteraard. Maar het is al een tijdje geleden dat we overgeschakeld zijn van variëteit. Ik zie in de veredeling vooral nog mogelijkheden voor minder schimmelgevoeligheid. Ook kan er misschien toegewerkt worden naar een hoger rendement voor de gele courgettes.”

CourgetteFleur Zwinkels levert aan handelaren in de regio, die het product ook exporteren. Er is veel vraag uit Engeland, maar ook verre bestemmingen als het Midden-Oosten, Azië en Noord-Amerika behoren tot de mogelijkheden. Alle producten van CourgetteFleur Zwinkels zijn GlobalGAP en GRASP en PlanetProof gecertificeerd. Ze zijn leverbaar in verschillende verpakkingen en voorzien van een bar- en QR-code. 

Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 36e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.