Met het toenemen van het oorlogsgeweld wordt de situatie in Oekraïne steeds gevaarlijker. In liveblogs, zoals bij de NOS, is zo goed en zo kwaad als dat gaat met allerlei tegenstrijdige berichten die de ronde doen, de oorlogssituatie te volgen.
Een oorlogssituatie waarin ook een Oekraïens tuinbouwbedrijf werd geraakt. De getroffen kweker deed gistermiddag haar verhaal. Dit en meer in onderstaande update, waarbij we opnieuw berichten over de oorlog met betrekking tot de tuinbouw.
Verwoeste kas
Het getroffen tuinbouwbedrijf is Villa Verde, gelegen op enkele kilometers buiten Kiev. Het bedrijf beslaat vier hectare veld met zomerbloemenproductie en een viertal kassen (midtech, polytunnel) van elke 400 m2. Hier worden door Yulia en haar moeder o.a. hortensia, pioenen en andere bloemen geteeld. In de nacht van maandag op dinsdag ging het bedrijf in vlammen op ten gevolge van Russische beschietingen.
Vanuit de lucht werd de centrale schuur geraakt, waarin o.a. de verwarming en elektra was gehuisvest en tevens nutriënten, machines, plantmateriaal en ook brandstof voor de ketel lagen opgeslagen. "Er is helemaal niets van over", vertelt Yulia, "we hebben niets kunnen redden. De kassen staan grotendeels nog, maar deze zijn volledig afgesloten van elektra, fertigatie en vooral warmte. Buiten vriest het 4 graden, met dekens proberen we zo goed en zo kwaad als het gaat de ruimte te isoleren en zo iets van warmte binnen te houden."
Gelukkig raakte niemand gewond. Het is echter zeer de vraag of het gewas het uithoudt. De kweker verkoopt haar bloemen primair aan bloemisten in Kiev en omgeving.
De kas in betere tijden
Militair gesproken is de geleden schade 'collateral damage'. "Er zijn zogeheten defensieve militaire brigades actief, die bestaan uit vrijwilligers die o.a. pogen de opmars van Russische voertuigen te verhinderen door deze vanuit de berm te bestoken", vertelt ze. "De Russische luchtmacht probeert deze brigades uit te schakelen, en bij zo'n beschieting zijn wij geraakt."
Voor meer informatie of hulp/tips - "ik schat dat de herbouw en aanschaf van alle verloren materiaal 200 a 300 duizend euro gaan kosten" - kunt u contact opnemen met Yulia via https://www.instagram.com/villaverde.farm/
Stilaan grotere stukken langs de grenzen met Rusland en Belarus zijn door de Russen ingenomen. De bombardementen en beschietingen gaan ondertussen door. Onduidelijk is in hoeverre ook energiecentrales doel van beschietingen en bombardementen zijn. In veel Oost-Europese landen worden glastuinbouwprojecten dichtbij zulke centrales gezet om restwarmte te benutten.
De oorlogssituatie heeft na Nederland ook België doen besluiten de ambassade in Kiev te sluiten. Dat maakte het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken gisteravond bekend. Met consulaire teams blijft men Belgen in Oekraïne, momenteel naar verluidt nog zo'n 300, ondersteunen vanuit posten aan de grenzen van het land.
Ook steeds meer bedrijven die actief zijn in de regio zitten in hun maag met de situatie. Frietproducent Lamb Weston is bijvoorbeeld in Rusland actief. Tegen Omroep Zeeland laat het bedrijf weten er indien mogelijk actief te blijven. Andere bedrijven, maar vooral (semi)overheden, zeggen tegelijk niets meer met Rusland te maken willen hebben en onderzoeken bijvoorbeeld of ze los kunnen komen van hun gascontact met het Russische staatsbedrijf Gazprom. Onder meer hoogheemraadschappen (zo meldt de Unie van Waterschappen) en gemeenten willen los van Gazprom. Specialisten zeiden gisteren in het NOS Achtuurjournaal dat dat zonder boetes moet kunnen.
Gisteren zijn Nederlanders door de ambassadeur van Nederland in Rusland online bijgepraat over de situatie. De Nederlandse ambassade in Moskou adviseert Nederlanders om Rusland te verlaten als hun verblijf niet noodzakelijk is. "Voor Nederlanders die besluiten te blijven is het belangrijk om goed op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen," zei Gilles Plug, de Nederlandse ambassadeur in Moskou. Zo'n 370 Nederlanders lieten zich informeren.
Het reisadvies voor Rusland is aangepast naar oranje en rood. Dit betekent dat er wordt geadviseerd om alleen noodzakelijke reizen te maken naar het oranje gebied. Reizen naar het rode gebied wordt afgeraden. Meer informatie en adviezen in dit bericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Vandaag kunnen boeren en tuinders zich online laten bijpraten over de situatie. Woensdag 2 maart van 15.30 uur – 17.00 uur organiseren de werkgeversorganisaties een webinar over Oekraïne. Samen met betrokken ministeries worden de situatie in het land, de impact op Nederland en Europa en de mogelijke gevolgen voor ondernemers besproken. Het programma wordt nog uitgewerkt, meldde ZLTO vanochtend.
Vandaag vindt ook een informele videoconferentie voor Europese landbouwministers plaats. Namens Nederland neemt minister Staghouwer deel. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer: Het doel van de informele Raad is drieledig. In de eerste plaats om informatie en prognoses uit te wisselen over het aanbod van landbouwgoederen (bijvoorbeeld granen) en grondstoffen (bijvoorbeeld kunstmest en energie). Ten tweede om zaken te identificeren die vragen om extra alertheid en ten slotte om acties te
benoemen die binnen de EU genomen moeten worden als ook in samenwerking met andere internationale partners, zoals de Food and Agriculture Organization (FAO) van de Verenigde Naties en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD).
Vanwege de informele aard van de bijeenkomst zullen geen besluiten worden genomen. Staghouwer belooft de informatie van de
Europese Commissie aan te horen en op te roepen kritisch te kijken naar de weerbaarheid van de toeleveringsketens van grondstoffen. Daarnaast belooft hij aan te geven dat Nederland de snelle organisatie van deze buitengewone Raad waardeert en zal hij verzoeken om de informatie-uitwisseling door te blijven zetten.
De economische zorgen die Staghouwer beschrijft, leven bij steeds meer bedrijven. Het gaat dan om onder meer handel, gas, brandstof en grondstoffen, maar ook om bijvoorbeeld transport.
Gisteren sloot de gasprijs voor aprilcontracten af op 1,21 euro/m3 op het Nederlandse gashandelsplatform Title Transfer Facility (TTF). Vanochtend schoot de daggasprijs flink door. Om 10u werd bijna 1,94 euro/m3 aangetikt. Een gasprijs van ongekende hoogte.
De Intraday gasprijs vanochtend tussen 8-10 uur. Klik hier voor vergroting en actuele prijzen.
De gasprijs reageert hevig op de oorlogssituatie. Ook nieuws over de aanvraag van faillissement door het Zwitserse moederbedrijf achter gaspijplijn Nord Stream 2 lijkt tot extra onrust en onzekerheid te geven. Het Dagblad van het Noorden schrijft erover. Amerikaanse sancties zouden mede ten grondslag liggen aan de faillissementsaanvraag. Vorige week werd al bekend dat Duitsland voorlopig het afgeven van een certificering voor de pijplijn heeft opgeschort in reactie op het oorlogsgeweld.
Nederland is naar verluidt voor zo'n twintig procent afhankelijk van Russisch gas. Andere Europese landen, waaronder Italië en Duitsland, voor een veel groter deel. Dat maakt dat Europabreed het besluit om volledig te stoppen met Russisch gas, zoals onder meer klimaatminister Jetten wil, niet eenvoudig te nemen is. Tegen de NOS zegt Jetten: "Als de gaskraan vanuit Rusland helemaal dichtgaat, dan is er in een aantal landen in Centraal- en Oost-Europa meteen een noodsituatie." Er wordt daarom naar "een breed scala" aan alternatieven gekeken.
Ook de brandstofprijzen blijven stijgen. BN De Stem zet uiteen hoe die prijzen in Nederland zijn opgebouwd. De Gemiddelde Landelijke Adviesprijs (GLA) voor benzine, diesel en LPG wordt in een overzicht bijgehouden door United Consumers. De GLA voor diesel is inmiddels 1,939 euro, voor Euro95 benzine 2,255 euro. Bekijk hier de actuele prijzen.
Het stilvallen van de handel met Rusland en Oekraïne zorgt voor bij een sedumkweker vermoedelijk voor een kwart omzetverlies. Dat ontdekte RTV Oost. Brancheorganisaties zoals Glastuinbouw Nederland monitoren naar eigen zeggen de gevolgen in een Crisisteam Tuinbouw. Diverse meldpunten zijn opgezet.
Het crisisteam kwam op 1 maart voor de tweede keer bijeen, schrijft Glastuinbouw Nederland. Glastuinbouw Nederland wil 'een eensluidend geluid vanuit de sector richting het brede publiek' brengen en vraagt daarom contact met kwekers via de brancheorganisatie te laten lopen. Uitgangspunt van Glastuinbouw Nederland is dat het humane aspect, de enorme gevolgen voor de bevolking van Oekraïne, het belangrijkste punt van zorg is.
Er is (opnieuw) net als tijdens de coronacrisis filevorming met containers in de havens meldt de NOS en zijn er zorgen bij de transportsector, waar ze veel met Oekraïense chauffeurs werken aldus diezelfde omroep. Volgens Rogier Spoel van ondernemersvereniging voor handel en logistiek evofenedex begrijpen zijn leden de opgelegde sancties en zoeken zij niet naar alternatieven, in tegenstelling tot de containercrisis tijdens corona.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) probeert bedrijven die handelen met het oorlogsgebied te ondersteunen. Hoe precies, dat leest u hier.
Brancheorganisatie AVAG, met daarin zo'n zeventig kassenbouw- en techniekbedrijven, doet hetzelfde voor haar leden. Lees het bericht hier. Geluk bij een ongeluk is dat de grote hausse aan kassenbouwprojecten de laatste jaren wat is afgenomen. Hierdoor zijn er minder projecten aan de gang dan enkele jaren terug. Bedrijven wordt geadviseerd goed naar de adviezen te luisteren, onder andere over noodzakelijk reizen.
Hulpacties van individuele bedrijven en overkoepelende instanties blijven doorgaan. Diverse uitzendbureaus zijn actief, meldt brancheorganisatie ABU, net als bijvoorbeeld Van Dijck Groenteproducties samen met de lokale Rotaryclub. Gemeenten bereiden zich voor op vluchtelingenstromen. Als gemeente met veel arbeidsmigranten, die bijvoorbeeld in de kassen werken, werkt Hollands Kroon aan een opvanglocatie. "We spannen ons in om een accommodatie te faciliteren zodat deze werknemers met hun gezinnen herenigd kunnen worden”, zegt wethouder Theo Meskers.