Tholen - Door zijn aderen stroomt tomatensap en of het nou om 4 uur ’s ochtends is of om 10 uur ’s avonds, van praten over plantbelasting, 24-uurs temperatuur of strekking krijgt Marc Groenewegen van Prominent Grevelingen nooit genoeg. Inmiddels doet-ie dat dan ook niet alleen met collega's uit de telersvereniging, maar ook met telers wereldwijd. Over de teelt praten ze eindeloos.
Jonge planten
Ze staan er weer netjes bij in de kassen van Prominent Grevelingen. De jonge tomatenplanten zijn 10 januari de kas in gegaan en het begint al best wel wat te worden. Niet gek: de planten die ze bestellen bij de plantenkweker hebben al behoorlijk wat body. “We zitten op Sirjansland tussen twee natuurparken in en mogen hier niet belichten. Dus mogen de planten flink lang onder de lampen bij de plantenkweker staan. Wij krijgen ze binnen met een sterke tros, goed op kleur, met een sterke eerste scheut en veel energie”, vat Mark samen. “Daarmee hebben we nog geen tien dagen later bloei. Dit is wel even anders dan bij telers die begin december een veel kleinere en goedkopere plant naar huis halen.”
De plantenkweker weet al bij het zaaien, dat de planten tot de Kerst moeten produceren. “En er tegen die tijd nog steeds prachtig bij moeten staan. Eigenlijk is het elk jaar weer zonde om ze eruit te trekken”, vindt Marc. De keuze om tot de Kerst door te gaan, is lang geleden al gemaakt. “De meeste telers willen met de Kerst bij de vrouw zijn. Wij zeggen ‘kom maar tomaten knippen, want nu zijn ze duur.’ Door onze strategie staat er dan nog steeds een mooie teelt die volop produceert. Zeven kg m2 is de target in december van een topkwaliteit. Wat dat betreft is het topsport: net als Ireen Wüst moeten wij ook pieken op het juiste moment.”
Pieken op het juiste moment
Dat pieken op het juiste moment, is waar de hele teelt in de 11 hectare grote kwekerij op is ingericht. Geboren en getogen tussen de tomaten heeft Marc inmiddels behoorlijk wat kennis verzameld over de planten. “Natuurlijk gaat het om de ratio tussen licht en temperatuur, maar je moet bij het begin beginnen: de plantvitaliteit en de plantgezondheid.” Hij vergelijkt het met een afgetrainde marathonloper versus een hardloper met flinke obesitas. “De eerste komt op een frikandel-broodje nog steeds verder dan de ander op een paar liter energiedrank. Je moet je goed voelen voor je een topprestatie kunt leveren.”
Voor Kwekerij Prominent-Grevelingen betekent dat niet zozeer zoveel mogelijk groei realiseren per dag; zij gaan voor de lange termijn en daar hoort ook stress bij, want zo bouw je de weerbaarheid op in het gewas. Het etmaal is daarom opgedeeld in vakken van 4 uur – 6 per etmaal. “Daarbinnen probeer ik het juiste voor de plant te doen. Dat betekent dat we in bepaalde momenten van het etmaal de plant stress geven en op andere momenten laten groeien. Zou je dat zomaar omdraaien, krijg je juist strekking, zwakte en slecht stuifmeel.” Daarmee gaat Marc een klein beetje in tegen de groeiende populariteit van bijvoorbeeld Plant Empowerment, waarbij de plant vooral gestuurd wordt op de grootst en snelst mogelijke groei. “Dat is prima voor kroppen sla, maar in vruchtgroente moet de focus ook liggen op sterk stuifmeel aanmaken. En zeker als je gaat voor een lange teelt en hier is stress voor nodig.”
Ook hier een fraaie vergelijking. “Als je teelt met veel vocht en temperatuur, ga je naar het klimaat rond de evenaar. Daar groeien bananenbomen razendsnel. Maar die hebben enorme bladeren en heel weinig wortels. De vruchten zijn het lievelingsvoedsel van apen. Ik kijk liever naar de cactussen in Noord-Afrika, daar is het vooral erg droog en ervaart het gewas een enorme hoeveelheid stress. Hierdoor produceert de cactus felrode bloemen en vruchten. De vruchten bevatten Aloë Vera wat Cleopatra al op haar gezicht smeerde! De wortels gaan wel 50 meter de grond in. Zo’n plant kan dus wel tegen en stootje en gaat jaren mee. Daar kijken wij naar en leren ervan. Je kunt een plant kortstondig hard laten groeien, maar je verliest onherroepelijk power en energie, dat is telen op de korte termijn.” Waar het omgaat is de hele teelt een zo evenwichtig mogelijk gewas in de kas te hebben met een juiste verhouding tussen sinck en sourse. Hiervoor is dus ook stress nodig.
Contacten over de hele wereld
Zijn kennis heeft Marc niet alleen vanuit zijn eigen teelt opgedaan. Via LinkedIn heeft hij de afgelopen jaren contact gekregen met telers van over de hele wereld, van Kazachstan tot aan Australië. Dan pingt er weer een berichtje binnen. ‘We zien iets aan die plant en weten niet wat het is, wil je meekijken?’ En tomatengek als hij is, doet hij dat graag. “Dan zie je ook wat er in andere klimaten gebeurt. In Kazachstan ligt er een meter sneeuw buiten. Dat hadden wij vorig jaar in week 6 ook, dan kun je zien wat er daar gebeurt en doen we ons voordeel mee. Of in Australië – waar het bloedverziekend heet en heel droog is. Of als er iemand 40 hectare teelt onder LED-verlichting. Dan hebben wij wel jarenlange ervaring in tomaten telen, maar van belichten onder LED weten zij inmiddels veel meer dan wij hier in Nederland. Zij leren van mij en ik van hen.” Zoals bijvoorbeeld dat alles naar de Nederlandse situatie vertalen echt geen zin heeft – iets wat hij toch regelmatig ziet gebeuren internationaal. “Je moet de lokale omstandigheden eerbiedigen. In Nederland hebben we extra CO2 van Shell Pernis, en kunnen wel 250 kg per ha per uur doseren. Dat hebben ze daar niet. Als je dan het Nederlandse teeltsysteem kopieert, dan gaat het mis.”
Kennis die hij vanuit het buitenland weer binnenhaalt zijn ook de uitdagingen van de toekomst. “In Australië en Nieuw-Zeeland staan er hier en daar kassen leeg, omdat er niemand is om de arbeid te verrichten, vanwege de verplichte Europese vaccinaties en de strenge eisen voor werkvisa. In Europa is dit nu nog anders, maar we krijgen ook hier spoedig te maken met uitdagingen rond arbeid. Nu proberen we mensen aan ons te binden en we experimenteren met nieuwe dingen, als bijvoorbeeld de bladsnijrobot Kompano. We zien de potentie en de noodzaak hiervan in.”
Houtstookinstallatie
Tegelijkertijd zijn er ook zaken die Marc niet uitgelegd krijgt. Niet aan internationale telers en eigenlijk ook niet aan mensen in Nederland. Vier jaar geleden heeft het bedrijf samen met twee buren geïnvesteerd in een houtstookinstallatie. Hartstikke duurzaam, werd er toen door iedereen gezegd. “Het lijkt misschien gunstig nu om geen gas te gebruiken, maar de waarheid is alleen anders. De subsidie die we ontvangen over het onrendabele deel van de operatie is gekoppeld aan de gasprijs, maar niet aan de sparkspread. Dus hoe hoger de gasprijs hoe lager de subsidie. Nu zijn we dus met die duurzame ketel in het nadeel ten opzichte van de WKK. Je gaat ermee van marktconforme naar heel hoge energiekosten.”
“We telen traditioneel en hebben als bijkomend voordeel gelukkig niet veel te maken met dure elektra. We hebben niet veel risico gelopen met onze energiecontracten en laten de WKK erbij draaien. Dit gaat goed. Maar enorm frustrerend is het wel: Iedereen, inclusief wijzelf, waren hartstikke trots toen we die installatie in gebruik namen en we dachten lekker bezig te zijn voor het milieu, en wanneer er niets verandert ben je met de houtketel duurder uit dan met de WKK. Dat is voor een normaal mens niet te snappen.”
Voor meer informatie:
Marc Groenewegen (LinkedIn)
Prominent Grevelingen
www.prominent-tomatoes.nl