Achter de teelt van zachtfruit in Huelva gaat een heel verhaal schuil, een verhaal van successen door de jaren heen, maar ook van hedendaagse accenten. De aardbeienteelt zette zich pas eind de jaren vijftig/begin jaren zestig door in de provincie, maar ondertussen is Huelva het belangrijkste teeltgebied in Europa geworden voor dit fruit.
Cijfers maken het een en ander gauw duidelijk. Huelva was immers goed voor maar liefst 97% van de totale Spaanse aardbeienoogst en voor 23,8% van de teelt in de Europese Unie in 2020/21, zo blijkt uit gegevens van Eurostat. De eerstvolgende landen binnen de EU zijn Polen en Duitsland, met respectievelijk een aandeel van 16,3% en 13,8% van de Europese aardbeienproductie.
De blauwe bes is van recentere datum, maar deze bes is er in geslaagd in de voetsporen van de aardbei van Huelva te treden. In 2020 waren de blauwe bessen uit Huelva immers goed voor 93,9% van de Spaanse teelt en voor 33,4% van de Europese productie. Ook hier is Spanje – dankzij Huelva – de beste leerling van de Europese klas, want landen als Polen en Portugal volgen op betrekkelijk grote afstand.
De blauwe bes heeft de afgelopen jaren een snelle expansie doorgemaakt in Huelva - alleen al in de afgelopen vijf seizoenen is het areaal met meer dan 130% toegenomen –, en niet alleen de groeiende vraag, maar ook nieuwe technieken zoals substraatteelt hebben ertoe bijgedragen dat toonaangevende bedrijven zoals Perla Huelva, dat meer dan 20 jaar ervaring heeft in de teelt van aardbeien, ook voor de teelt van blauwe bessen hebben gekozen.
"Voorlopig hebben we nog maar 2 hectare in productie, maar we hopen de komende twee jaar door te groeien naar 7 hectare. Vanaf het eerste moment zijn we begonnen met substraatteelt. We gebruiken 30-literzakken van kokosvezels met een plantdichtheid van 9.200 planten per hectare. Met substraat beginnen de struiken eerder te produceren en kunnen we meer planten per oppervlakte-eenheid plaatsen. Dat zijn twee factoren die de gemiddelde opbrengst omhoog stuwen", zegt Juan Ramón Hernández, directeur van het bedrijf uit de gemeente Rociana del Condado.
Juan Ramón Hernández (rechts) op een blauwe bessenperceel van Perla Huelva
"Het kokossubstraat, dat ons wordt geleverd door het Nederlandse bedrijf Dutch Plantin, hadden we al geprobeerd in de teelt van aardbeien en frambozen en het verschil met de teelt in vollegrond is erg groot. Zachtfruit is erg gevoelig voor vocht in de bodem en met substraat valt deze factor perfect te beheersen. Met behulp van technologie, zoals verschillende soorten sensoren en tensiometers, kunnen de vochtigheidswaarden op elk moment worden gecontroleerd, zodat er alleen geïrrigeerd wordt wanneer de plant dit echt vraagt", legt Juan Ramón uit.
"Het bespaart niet alleen water, er wordt ook precies de hoeveelheid gegeven die de plant nodig heeft. Dankzij de technologische vooruitgang kunnen we met substraatteelt deze beperkte hulpbron op heel efficiënte manier gebruiken", benadrukt hij. "En de volgende stap is de recirculatie van het drainagewater. Bij vollegrondsteelt sijpelt het water door naar de watervoerende lagen, maar binnenkort zullen wij de technologie in huis hebben om het drainagewater van de substraatteelt zo vaak mogelijk te hergebruiken. Duurzaamheid is essentieel, want een tuinbouw die niet duurzaam is, heeft geen toekomst meer. En dat geldt ondertussen helaas ook voor de hele samenleving."
"Ook kunstmest wordt enkel toegevoegd waar nodig. Anderzijds vergemakkelijkt de substraatteelt het verzorgen van de gewassen en maakt het dingen mogelijk die bij vollegrondsteelt ondenkbaar zijn. Bij frambozen kunnen de planten bijvoorbeeld worden verplaatst naar koelcellen, wat de groei van de gewassen kan bevorderen, en in het geval van de blauwe bes kan er een grotere plantdichtheid worden bekomen. Naarmate de struiken groeien, kunnen ze dan een andere plaats worden toegewezen. We hebben met andere woorden minder vierkante meters nodig."
"Bovendien is het makkelijker werken in substraatteelt. De lichaamshouding die oogstmedewerkers aannemen is ergonomischer en dit aspect helpt bij het werven van arbeidskrachten. Onze aardbeien in substraatteelt op tafelhoogte hebben ons duidelijk een concurrentievoordeel gegeven bij het inhuren van arbeidskrachten in vergelijking met collega's die ze in vollegrond telen."
Is substraatteelt de toekomst van de blauwe bessensector in Huelva?
Substraatteelt komt steeds vaker voor in Huelva. Wie met de auto langs de kilometerslange percelen zachtfruit in deze Zuid-Spaanse provincie rijdt, zal er steeds vaker blauwe bessen en frambozen in potten of aardbeien in zakken zien verschijnen.
"De groei van substraatteelt is exponentieel en het verschil in aandeel met de traditionele teelt wordt steeds kleiner", zegt Juan Ramón. "Ik zeg niet dat substraatteelt de vollegrondsteelt in de toekomst volledig zal vervangen – in Huelva hebben we immers zeer goede zandgronden die zich een beetje zoals substraat gedragen – maar ik denk dat de meest geavanceerde bedrijven een groot deel van hun teelt zullen baseren op substraat. De tuinbouw wordt steeds meer technologisch en digitaal. En net zoals 60-70 jaar geleden, toen tractors hun intrede deden en wie zich niet aanpaste uit de boot viel, zal dat nu gebeuren met de toepassing van technologie, irrigatie-efficiëntie, aanvoer van nutriënten of nieuwe teelttechnieken."
Onafhankelijk van de teeltmethode zullen blauwe bessen, evenals de rest van het zachtfruit uit Huelva, producten blijven met een hoge voedingswaarde. Juan Ramón vertelt dat aardbeien meer vitamine C bevatten dan sinaasappelen en dat blauwe bessen een uitstekende bron van antioxidanten zijn. Het zijn bovendien snacks, maar dan gezonde, want je kan ze overal meenemen en consumeren. Dit zijn allemaal factoren die de toename van de vraag verklaren en, in het geval van blauwe bessen, van de aanzienlijke groei van de gemiddelde consumptie per persoon die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden en naar verwachting zal blijven aanhouden in de EU-landen. "Het grootste deel van onze productie is bestemd voor export naar de andere Europese landen. Maar de laatste tijd veroveren we ook steeds meer de binnenlandse markt. Beetje bij beetje zien we in Spanje de consumptie toenemen", besluit Juan Ramón.
Voor meer informatie:
Juan Ramón Hernández Pérez
Perlahuelva Fruits Export S.L.
Calle Zalema, 14
21720 Rociana del Condado (Huelva) - Spanje
+34 610 728 319
[email protected]
perlahuelva.com