Tholen – Telers moeten niet raar opkijken als zij de komende tijd een flink hogere offerte ontvangen voor de bouw van een kas. Het is het gevolg van wereldwijde gekte op de grondstoffenmarkt. Ook de tuinbouw ontkomt er niet aan.
De aluminiumprijs is anderhalf keer hoger dan vorig jaar rond deze tijd, staal is zelfs verdubbeld en hetzelfde geldt voor sandwichpanelen en diffuus tuinbouwglas. PVC is nauwelijks te krijgen en ook het plastic is op. En wie nog wel materiaal kan kopen, moet het nog maar in handen zien te krijgen. De prijs van containertransport is door het dak gegaan en de beschikbaarheid van containers wordt zelfs door de grootste optimist ‘uitdagend’ genoemd.
“Het is een gekkenhuis”, vat AVAG-voorzitter Annie van de Riet het kort en krachtig samen. Bij de brancheorganisatie voor Nederlandse kassenbouwers en tuinbouwtechniekbedrijven zijn ruim zeventig bedrijven aangesloten. Al die bedrijven hebben momenteel met continu oplopende grondstofprijzen te maken. “Voor allesbehalve ijzererts zijn de prijzen enorm hoog.”
Annie van de Riet, voorzitter van AVAG
Uitzonderlijk
Het was eerder dit voorjaar een dwarsliggende boot in het Suezkanaal die erg tot de verbeelding sprak, maar de grondstofgekte is al langer aan de gang, legt Annie uit. “De oorsprong ligt in de coronacrisis. Veel sectoren hadden daardoor met vraaguitval te maken en daarop is door fabrieken gereageerd met het terugschroeven van hun capaciteit. Toen vervolgens afgelopen zomer de markt weer begon aan te trekken, bleek er te weinig capaciteit en dat zorgt tot op de dag van vandaag voor bizarre omstandigheden.” Tel daarbij op verstoring in de logistiek met containertekorten en hoge prijzen tot gevolg en de gekte is compleet.
De kassenbouw zelf, waaraan de AVAG-leden allemaal bijdragen, wist ondanks corona afgelopen jaar nog vrij goed door te bouwen. Maar nu ook andere sectoren weer in gang schieten, is er krapte ontstaan. En is er sprake van een vicieuze cirkel. “Door de krapte zie je hamstergedrag in de grondstoffenmarkt, waardoor weer krapte ontstaat met uiteindelijk als resultaat dus gigantische prijsstijgingen.”
Vicieuze cirkel
AVAG-leden maken gewag van prijsstijging voor hun grondstoffen van tientallen procenten, geeft Annie aan. Uitzonderlijk. “Diverse leden vertelden mij dat zij dit in hun lange loopbaan nog niet eerder op deze manier hebben meegemaakt.”
De vraag is nu wanneer de vicieuze cirkel doorbroken wordt. Bij AVAG houden ze er rekening mee dat de effecten van de huidige grondstoffencrisis zich ook volgend jaar nog laten voelen. Kassenbouwers en tuinbouwtechniekbedrijven proberen ondertussen zo goed en zo kwaad als dat gaat met de bijzondere omstandigheden om te gaan.
Prijsstijging doorberekenen
Zo zijn offertes maar kort geldig. Bedrijven denken momenteel extra goed na alvorens ze een offerte de deur uit doen. Annie: “In het verleden konden bedrijven een kas verkopen en vervolgens rustig op zoek naar grondstoffen. Nu is het helemaal andersom en is het zaak eerst grondstoffen te reserveren, ver van tevoren, om zeker te weten dat je kunt leveren wat je belooft.”
Uiteraard proberen bedrijven de gestegen kosten in de hele keten door te berekenen. “De staalleverancier heeft met de huidige situatie net zo goed te maken als de turnkey kassenbouwer”, weet Annie van de AVAG-leden. De een levert weer aan de ander met weer verderop in de keten de teler. “Voor hem of haar is de kas duurder dan een jaar geleden. Dat is een feit. Maar onze leden, die verdienen hier niet op.”
Iedereen in zelfde schuitje
Voor kassenbouwers en tuinbouwtechniekbedrijven blijft het belangrijk dat ze kunnen blijven leveren. En dat ze de deadline halen. De teler mag namelijk niet een seizoen missen omdat de kas niet af is, stipt Annie aan. “Daarbij is het momenteel vaak eenvoudiger om een standaardproduct te leveren dan een meer specifiek op maat gemaakt product. Speciaal glas dat meer bewerkingen nodig heeft is moeilijker te krijgen gelet op de capaciteitsbeperkingen bij fabrieken.”
Geluk bij een ongeluk is dat de grondstoffenmarkt écht een wereldmarkt is met ook over de hele wereld verspreid fabrieken. “Dat betekent dat alle kassenbouwers over de hele wereld in hetzelfde schuitje zitten. Alleen speculanten profiteren hiervan.”
Wachten op betere tijden
Annie merkt dat leden momenteel wat gelaten met de situatie omgaan. Ze kunnen er simpelweg niets aan doen wat er nu gaande is. Het is slechts hopen op het doorbreken van de vicieuze cirkel. En op het overwaaien van de storm.
Of dat dan ook betekent dat er minder gebouwd gaat worden, dat betwijfelt Annie. Wie namelijk denkt dat over een tijdje de kas opeens weer goedkoper is, kan weleens bedrogen uitkomen. “Niemand weet immers hoe de markt er over pakweg een paar jaar uitziet. Dan kan door allerlei onvoorziene omstandigheden de prijs misschien wel weer of opnieuw de lucht in geschoten zijn.” Bijvoorbeeld door het opschuiven van de vraag naar de toekomst. “Dat zal dan weer voor een prijsopdrijvend effect zorgen. Zo werkt dat. Uiteindelijk is het ook een kwestie van accepteren. Voor iedereen. Gelukkig is (kost)prijs ook lang niet de enige factor die telers doet besluiten te bouwen.”
Voor meer informatie:
AVAG
www.avag.nl
[email protected]