Spelen met donkertijden voor knopvorming cannabis

In de meeste gevallen worden strakke regimes qua donkertijd aangehouden bij de knopvorming in de generatieve fase van cannabis, namelijk 12 uur donkertijd. Spelen met donkertijden biedt echter kansen om de knopvorming te manipuleren, zo deelt het kennis- en adviesteam cannabis van Delphy.

Lang niet alles is hierover op dit moment bekend, maar vanuit andere gewassen die daglengtegevoelig zijn – met name chrysant – is wel veel bekend.

Globaal zijn de ervaringen in deze gewassen door te vertalen naar cannabis; en het is ook zeker één van de onderzoeksonderwerpen die Delphy samen met een aantal partners later dit jaar in Bleiswijk gaat oppakken.

Spelen met de donkertijd biedt kansen, maar kan bij onzorgvuldig toepassen ook nadelen opleveren. Kortom, telers moeten er zorgvuldig met achtergrondkennis mee omgaan. Belangrijk dus om te weten wat de triggers zijn die invloed hebben op de knopvorming.

Knopvorming algemeen
Cannabis is een zogenaamde korte dag plant. Dat betekent dat de knop wordt gevormd zodra de nachten lang genoeg zijn. In dat opzicht is de benaming korte dag plant dus eigenlijk verkeerd. Lange nacht plant zou een betere benaming zijn. Een ander gewas dat onder dezelfde voorwaarden in bloei komt is chrysant.

Met dit gewas is in de sierteelt wereldwijd de afgelopen 60 jaar volop ervaring opgedaan. Ervaring die goed toepasbaar is in cannabis. Er zijn ook rassen die dag/nachtlengte neutraal zijn – die zijn er ook in chrysant – maar dat zijn niet de meest gangbare rassen.

Knopvorming start na meer dan 7 uur donkertijd
Wanneer je een cannabisplant een nachtlengte van meer dan 7 uur geeft wordt het groeipunt generatief. In plaats van bladeren afsplitsen wordt gestart met het maken van een bloemknop. Na twee nachten van voldoende nachtlengte is het groeipunt definitief omgezet van vegetatief naar generatief. Eén nacht de lampen niet aan door bijvoorbeeld een storing is dus geen probleem. Twee nachten wordt het kritisch en zal een gedeelte van de planten een knop hebben gemaakt. Bij drie nachten zal 100% van de planten generatief zijn geworden. Omdat de knopvorming na 7 uur donkertijd start is het ook verstandig om in de vegetatieve periode altijd minimaal een daglengte van 17 tot 18 uur aan te houden.

Standaard donkertijd generatieve fase 12 uur
Om de knopvorming goed egaal te laten verlopen wordt standaard een donkertijd van 12 uur in cannabis aangehouden. Spelen met deze donkertijd is echter een optie die invloed heeft op het design van de plant. Kennis hiervan kan ook inzicht geven in het oplossen van problemen zoals bijvoorbeeld fox-tailes.

Wat gebeurt er wanneer u gaat spelen met de donkertijd en in welke fase van de teelt is dit toepasbaar? Om daar een antwoord op te geven een aantal feiten/stellingen/aannames:

• Aan het begin van de generatieve fase is de invloed van de nachtlengte op de knopvorming groter dan aan het eind van de generatieve fase wanneer de bloem al ver ontwikkeld is. 
• Hetzelfde geldt overigens ook voor de temperatuur. Ook hier is de invloed van de temperatuur aan het begin van de generatieve fase op de knopvorming groter dan aan het einde van de teelt vlak voor de oogst. Het gaat dan om de etmaaltemperatuur & niet om de nacht of dag temperatuur.
• Aan het begin van de donkertijd is de plant vrijwel ongevoelig voor factoren die de knopvorming kunnen verstoren. Dit in tegenstelling tot de 2e helft van de nacht. Een korte ongewenste lichtinval, (te) lage temperaturen hebben in de 1e drie uur van de donkertijd nauwelijks invloed op de knopvorming, maar aan het eind van de nacht veel invloed.
• Een langere donkertijd geeft een snellere knopvorming; de plant heeft immers langer de tijd tijdens de nacht om de knop aan te leggen en te ontwikkelen.
• Een langere donkertijd geeft een gelijkere bloei, maar een kleinere bloem (ervan uitgaande dat alle andere omstandigheden gelijk blijven).
• Hoge temperaturen met weinig vochtafvoer kunnen negatief werken op de knopvorming, waardoor vertraging van de bloei optreed of een zogenaamde vossestaart kan ontstaan (de knop wordt weer vegetatief).
• Hoe generatief/vegetatief een gewas is, wordt ook bepaald door de genetica.

Deze punten overwegend biedt het spelen met donkertijd/knopvomring de volgende mogelijkheden in de teelt van Cannabis

• Heeft u een gewas dat moeilijk knopt hou dan een langere donkertijd aan. Een half uur langer, dus geen 12 maar 12½ uur donkertijd kan al veel invloed hebben op de snelheid en gelijkheid van knopvorming.
• AIs een gewas te generatief naar uw zin – zichtbaar doordat de bloemknoppen te klein blijven – dan is het een overweging om juist een iets kortere donkertijd aan te houden. In plaats van 12 uur kunt u dan overwegen om een donkertijd van 11½ uur aan te houden.
• Vanuit andere teelten – met name Chrysant – is bekend dat u de bloemgrootte ook kunt beïnvloeden door een zogenaamde vegetatieve onderbreking te geven. Dit houdt in dat u 2 tot 3 weken in de generatieve fase 1 nacht de planten weer in de vegetatieve fase zet door 1 nacht geen 12 uur maar 6 uur donkertijd te geven. Ook hierdoor kweekt u een grotere bloem.
• Botrytis kan vooral in het najaar bij een teelt in de kas een groot probleem zijn in Cannabis. Door in de laatste fase meer uren te belichten zijn problemen hiermee mogelijk te beperken. Mogelijk is zelfs 24 uur per dag belichten in de laatste fase een optie. Onderzoek hierna wordt opgezet. Uiteraard zijn veel meer factoren hierbij van invloed – in een latere tip hierover meer.
• Vossestaarten kunnen de komende maanden bij de teelt in een kas een probleem zijn. Indoor kan het jaarrond spelen. Bij een vossestaart wordt de knop weer ongewenst vegetatief, waardoor er een bloemknop in een bloemknop ontstaat. Genetica is hierbij van grote invloed, maar het beter sturen van de knopvorming is zeker ook een punt. Bekend is dat vooral bij hoge temperaturen en te weinig vochtafvoer aan het begin van de nacht dit probleem ontstaat. De plant gaat niet snel genoeg aan de knopvorming beginnen, waardoor de donkertijd van 12 uur te kort is om de knop goed aan te leggen. Onder andere lagere temperaturen en meer vochtafvoer aan het begin van de nacht zijn een remedie om vossestaarten te voorkomen.

Voorgaande is een korte opsomming van de vele mogelijkheden die er zijn om te spelen met de balans vegetatief/generatief in de generatieve fase van de teelt. Nog veel meer mogelijkheden zijn er – te veel om hier allemaal over uit te wijden.

Veel is ook nog onbekend en moet nog worden onderzocht. Reden voor Delphy om in samenwerking met enkele andere partijen in Bleiswijk een kenniscentrum voor de teelt van cannabis starten. Onderzoek is daarbij één van de speerpunten. Naast advies en training op locatie is online advies en training ook mogelijk.