Op basisscholen die een beleid hebben met vijf vaste groenten- en fruitdagen, eten kinderen twee keer zoveel groenten en fruit in de ochtendpauze als op scholen waar geen regels zijn. Dit blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research dat uitgevoerd is op negen basisscholen in Midden-Nederland.
Nederlandse kinderen eten onvoldoende groenten en fruit. 5% van de 4-12 jarigen eet de aanbevolen hoeveelheid groenten en 20% de aanbevolen hoeveelheid fruit (VCP 2012-2014). Omdat alle kinderen in Nederland naar de basisschool gaan en dit een leeromgeving is, vormt de basisschool een ideale setting om gezonde voedingsgewoonten te stimuleren.
In de Publiek Private Samenwerking (PPS) 'Groente en fruit op school, vanzelfsprekend! De rol van de ouders en school' is onderzocht hoe het eten van groenten en fruit tijdens het 10-uurtje (de ochtendpauze) een gewoonte kan worden voor alle kinderen, ouders en scholen. Het onderzoek is uitgevoerd onder 569 kinderen uit groep 3 t/m 5 op de basisschool.
Drie onderzoeksituaties
Op basis van eerdere onderzoeksresultaten binnen dit project, zijn drie situaties op basisscholen onderzocht. Ten eerste, scholen die geen regels hebben over wat er tijdens het 10-uurtje gegeten wordt. Ten tweede, scholen die ouders vragen om op alle vijf de schooldagen groenten en/of fruit mee te geven voor het 10-uurtje (5-dagen beleid). Tenslotte, scholen met een gevulde groente- en fruitschaal in de klas – vanuit het onderzoek aangeleverd. In deze situatie mochten de kinderen tijdens twee eetmomenten in de ochtend zelf kiezen wat ze van de schaal pakten. In al deze drie situaties is er op twee verschillende dagen op individueel niveau gemeten welk eten de kinderen meebrachten voor het 10-uurtje of van de fruitschaal pakten, en welk gewicht deze portie had.
Hoeveelheid groenten en fruit
Op scholen met een 5-dagenbeleid namen praktisch alle kinderen (98%) groenten en fruit mee voor de ochtendpauze, terwijl dit op scholen zonder regels 50-60% was. Op scholen waar geen regels waren, was de gemiddelde groenten- en fruitportie voor het 10-uurtje 60 gram per kind. Op scholen met een 5-dagen beleid was dit 130 gram en op scholen met een groenten- en fruitschaal was dit 250 gram. De hoge consumptie bij de groenten- en fruitschaal wordt deels verklaard doordat er twee eetmomenten waren en de kinderen vaker mochten pakken. Kinderen met een gevulde groenten- en fruitschaal in de klas aten meer groenten dan in de andere twee situaties, waar vooral fruit werd meegenomen.
Haalbaarheid van de strategieën
De meeste ouders vonden het 5-dagenbeleid zinvol, stimulerend en plezierig; niet vervelend of overdreven. Ook gaf meer dan 80% van de ouders aan dat het beleid makkelijk uit te voeren is, financieel haalbaar is voor hun gezin, en dat ze voldoende tijd hebben om elke dag groenten en fruit klaar te maken voor het 10-uurtje van hun kind. Omdat de onderzochte scholen met een 5-dagenbeleid alle drie in lage SES wijken lagen, impliceren deze resultaten dat een 5-dagenbeleid ook uitvoerbaar en financieel haalbaar is voor deze gezinnen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat deze gezinnen vaak minder groenten en fruit eten.
Hoewel het merendeel van de ouders en de kinderen positief was over de gevulde groenten- en fruitschaal in de klas en 82% van de ouders dit een goed idee vond voor de toekomst, is het implementeren van deze strategie – op de manier zoals in het onderzoek gedaan – nog niet realistisch. De producten werden gratis aangeleverd vanuit het onderzoek. Er zijn dus aanvullende voorwaarden nodig om deze strategie structureel op basisscholen te kunnen implementeren.
Conclusie
Zowel een 5-dagenbeleid als een gevulde groenten- en fruitschaal in de klas leveren een substantiële bijdrage aan de groenten- en fruitconsumptie van kinderen. Een beleid met vijf groenten- en fruitdagen lijkt, op dit moment, de meest haalbare strategie voor implementatie op de basisschool. Hierbij hebben zowel ouders als scholen een duidelijke rol bij het aanleren van gezonde eetgewoontes bij kinderen.
De resultaten van dit onderzoeksproject zijn samen met JOGG verwerkt tot een toolkit voor basisscholen en professionals om hen te stimuleren om groenten en fruit op school, in de ochtendpauze, vanzelfsprekend te maken: www.wijkiezengroenteenfruit.nu
Bron: WUR