In totaal 5 tomatentelers, goed voor ruim 39 hectare glas, hebben met succes het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) bestreden in Nederland. Ook bij een plantenkweker is met succes een eerdere besmetting getackeld. Bij 4 telers die planten van de kweker ontvingen, zijn maatregelen van kracht.
Niet overal slaagde bestrijding, zo blijkt uit een NVWA update en een nieuw Pest Report, want op 4 locaties werd ToBRFV ook in het nieuwe gewas aangetroffen.
In totaal staat momenteel nog 434,5 hectare officieel onder toezicht, goed voor 23 productielocaties in totaal.
Een besmet gewas, foto: NVWA
23 besmettingen
De stand per 29 december 2020 is daarmee als volgt:
8 in de gemeente Westland
5 in gemeente Hollands Kroon
2 in gemeente Lansingerland
1 in gemeente Reimerswaal
1 in gemeente Haarlemmermeer
1 in gemeente Horst aan de Maas
1 in gemeente Goeree Overflakkee
1 in gemeente Brielle
1 in gemeente Steenbergen
1 in gemeente Zuidplas
1 in gemeente Westvoorne
Inmiddels zijn er telers vanwege het virus (deels) overgestapt op andere teelten na een besmetting. Ook zij blijven, net als de telers die opnieuw tomaten zijn gaan telen, onder toezicht en moeten officieel vrijgegeven worden na een hercontrole.
Plantenkweker als bron
De zaak met de plantenkweker kwam aan het licht toen aan het eind van afgelopen zomer een teler symptomen aantrof in zijn jonge tomatengewas. Daar werd melding van gemaakt, waarna de NVWA een traceringsonderzoek startte. Tijdens dat onderzoek meldde zich een tweede teler, ook met symptomen in een jong gewas van de desbetreffende plantenkweker.
Inspecteurs hebben vervolgens alle partijen planten bij de plantenkweker uitgebreid geïnspecteerd en bemonsterd. In twee partijen planten werd een besmetting geconstateerd. Deze planten waren vanwege groeizaam weer eerder afgeleverd dan de oorspronkelijke planning, waardoor de uitslag van het onderzoek pas bekend werd na aflevering.
Als bij een plantenkweker alle zaadpartijen negatief worden getest, en de teler akkoord is met ontvangt van de planten, is verzending mogelijk naar een teler in Nederland.
Oogstverlies en extra kosten
De 4 telers die de planten ontvingen passen momenteel strikte hygiënemaatregelen toe. Het oogsten en de afzet van tomaten kan wel doorgaan.
Telers rapporteren oogstverliezen van 5-30% bij besmetting. In sommige gevallen ging het bij telers ook om minder dan 5%. Bij het verwijderen en afvoeren van het gewas kost dat een teler naar schatting van de NVWA 5 tot 10 duizend euro per hectare.
Brononderzoek zaadpartijen
De NVWA maakt melding van minimaal 3 bronnen voor de uitbraak van het virus in Nederland. Tot nu toe konden positief geteste zaadpartijen niet aan specifieke uitbraken bij telers worden gelinkt. In 4 gevallen resulteerde het testen van zaadpartijen bij getroffen telers tot een positieve test. Niet duidelijk is op die zaadpartij ook tot besmetting leidde, omdat sequentiebepaling van het virus niet mogelijk bleek.
Meldplicht
Sinds 1 november 2019 is het ToBRFV door de Europese Commissie aangemerkt als een bestrijdingsplichtig organisme (quarantaineorganisme). Daarom geldt er een meldplicht voor een ieder die een vermoeden heeft van aanwezigheid van dit virus. Meldt men niet, dan is er sprake van een overtreding en zal de NVWA handhaven.
Het virus, dat voor serieuze schade aan paprika- en tomatengewassen zorgt, is niet gevaarlijk voor mensen.