Tholen – ‘Kom gewoon eens kijken’, was de uitnodiging van Wilko Wisse en Piet Zwinkels aan het adres van aspirant Tweede Kamerlid Henri Bontenbal van het CDA. Ze kenden elkaar al van Twitter waar ze discussies voeren over energievraagstukken. De handschoen werd opgepakt, een datum geprikt en zo kwam het dat de nr. 17 op de lijst gisteren bij Duijvestijn Tomaten en Koppert Cress op bezoek kon. Gewoon, om ‘iemand die straks misschien wel in de Kamer zit’ iets mee te kunnen geven over de glastuinbouw, zoals de initiatiefnemers het verwoordden. Die kans grepen Ted Duijvestijn en Rob Baan met beide handen aan.
Ted en Henri op het het balkon in de ID-Kas
Meer energiekennis in de Kamer
Het duurde dan ook niet lang alvorens Henri in Pijnacker op het balkon in de tomatenkas stond te kijken naar de duurzame tomaten achter het Twitteraccount @DuurzameTomaten. De insteek was een goed gesprek over energievraagstukken, maar vanzelfsprekend passeerden al snel ook tal van andere hete hangijzers de revue. Wat te denken bijvoorbeeld van water. Of arbeid. Of breder, de beeldvorming over de glastuinbouw die ondernemers niet altijd helpt om hun plannen te verwezenlijken.
Henri, 38 jaar jong met 13 jaar ervaring in de energiesector waarvan momenteel als energiestrateeg bij netbeheerder Stedin, bleek ook live in de kas aardig over energiezaken te kunnen sparren. Van cijfers over megawatts en wkk-vermogens schrikt hij zeker niet. Hij wil met die kennis nu ‘zijn nek uitsteken’ om eenmaal verkozen werk te maken van een slimmer, effectiever en robuuster energiebeleid. Daarvoor is volgens het aspirant-Kamerlid wel meer inhoudelijke kennis over energie in de Kamer nodig.
Bij Koppert Cress werd door Henri met Rob Baan tijdens een lunch verder gepraat.
ODE
In Pijnacker kwam, tegenwoordig vanzelfsprekend als het over energie in de kas gaat, de ODE aan bod. Het is de afkorting voor de in de glastuinbouw zo gehekelde Opslag Duurzame Energie. Een energiebelasting waardoor momenteel duurzame voorlopers in de glastuinbouw zich onevenredig hard getroffen voelen. Henri noemde de ODE ‘een weeffout’, waarbij ‘vergeten is om op een bierviltje goed de effecten op de afzonderlijke sectoren na te rekenen.’ Het kon, inmiddels aan de lunch bij Koppert Cress, op instemmend geknik van Rob Baan en de ook aangeschoven Bart van Meurs, maker van o.a. het filmpje ODE voor Dummies, rekenen.
De cressenteler vertelde dat hij momenteel meer nog dan boos bovenal teleurgesteld is. “Dat is eigenlijk veel erger.” De coronacrisis en het instorten van zijn afzet door de lockdown helpen daarbij uiteraard niet, maar wat vooral steekt is dat de overheid zich volgens Rob onbetrouwbaar heeft getoond, omdat verduurzaming nu ‘gestraft’ wordt met belastingheffing. Het is de reden dat er vanuit de glastuinbouw ook flink tegen de ODE werd geprotesteerd. Tevergeefs, tot nu toe.
“Het is alsof je iemand met een acht op school voor straf op bijles stuurt”, zo omschreef de cressenteler, die inmiddels door de ODE terug is op gas, zijn gevoel. Overigens stak Rob ook de hand in eigen boezem en erkende hij dat hij bij de introductie van de afkorting ODE en de belastingregel niet direct doorhad wat de consequenties konden zijn, waardoor destijds protesten uitbleven.
Henri op de stoel aan tafel bij Koppert Cress, waar eerder o.a. Carola Schouten en Phil Hogan hem voorgingen.
Helemaal eens over het ODE-vraagstuk werden het aspirant-Kamerlid en de cressenteler het niet. Waar Rob net als veel andere ondernemers in de glastuinbouw wijst naar de ‘grote jongens’ in o.a. de Rotterdamse haven die met een ‘goede lobby’ de dans grotendeels ontspringen waar het de ODE aangaat, wil Henri wegblijven van ‘zondebokpolitiek’ en het aanwijzen van schuldigen. Net als even daarvoor in een radio-interview tussen het bezoekprogramma door (het is stilaan immers ook de tijd voor campagne).
Paradox
Waar ‘we’ enerzijds de mond vol hebben van duurzaamheid, dreigt anderzijds ‘de ene na de andere verduurzamingsoplossing te worden afgeschoten’, zo signaleerde Henri eerder op de dag al. Concreet in het geval van Koppert Cress in de vorm van een terugkeer naar gas door de ODE, terwijl bij Duijvestijn Tomaten dit jaar een verplichte upgrade van de aardwarmte-installatie gelet op alle nieuwe regels toch altijd voor enige onzekerheid zorgt.
Maar ook elders in de glastuinbouw is het voor ondernemers moeilijk om toekomstplannen te maken, zonder zekerheid over de koers die de overheid wil varen. Biomassa is hier een voorbeeld. De maatschappelijke druk op die van overheidswege eerst flink gesubsidieerde alternatieve energiebron maakt dat ondernemers die erin investeerden soms al teruggefloten worden zonder dat er ook maar iets van biomassa verstookt is. En ook over grondstoffen voor het maken van zonnepanelen en de milieuvraagstukken rondom accu’s ziet Henri paradoxaal genoeg alweer discussie ontstaan, terwijl het technieken zijn die Nederland kunnen helpen verduurzamen en waarin nu juist flink geïnvesteerd wordt.
Geen ODE meer
Voor Ted, Rob, maar ook voor initiatiefnemers Piet en Wilko, was het bezoek van Henri een kans om hun geluid te laten horen aan misschien wel een van de nieuwe pleitbezorgers van het glastuinbouwverhaal in Den Haag. Wel moet er daarvoor eerst nog gestemd worden en ook de portefeuilleverdeling is nog niet gemaakt.
Wel duidelijk is dat het aspirant-Kamerlid op energiegebied al goed geschoold is. Met het oog op in de toekomst nog de nodige debatten en discussies over energievraagstukken zoals ook de ODE kan dat zeker geen kwaad. Als het aan Henri en het CDA ligt gaat Nederland onderzoeken of het de energietransitie voortaan uit de algemene middelen kan betalen en niet, om met de woorden van Rob te spreken, met een ‘verborgen, gemene en onterechte belastingheffing op duurzame voorlopers’.