Tholen - Realiseer in Noord-Brabant 500 hectare tuinbouwpercelen, saneer 30 hectare glas en eindig met een redelijk rendement. Dat was de drieledige opdracht van de Tuinbouw Ontwikkelings Maatschappij (TOM).
Dankzij een flinke eindsprint werd tachtig procent van de opdracht succesvol afgerond en alle betrokken zijn daar trots op, zo bleek gisteren bij de laatste officiële bijeenkomst op locatie bij Vereijken Kwekerijen in Beek en Donk.
Door een groot deel van de betrokken beleidsmakers werd gisteren teruggeblikt op achttien jaar werk, werden de resultaten in een boekje gepresenteerd en kreeg voorzitter Piet Janmaat voor zijn verdiensten de provinciale onderscheiding Hertog Jan uitgereikt.
Elies Lemkes-Straver, gedeputeerd voor landbouw in Noord-Brabant, overhandigde Piet Janmaat de provinciale onderscheiding Hertog Jan. Zijn vrouw kreeg de bloemen. Foto: Hein van Bakel
Doorgaan
Enkel in Deurne ligt nog 150 hectare tuinbouwgrond te wachten op realisatie van 100 hectare glas. De PAS-problematiek gooide hier roet in het eten, maar er zit inmiddels weer voorzichtig beweging in het gebied. De grond is door de TOM overgedragen aan de provincie. En ook nu de TOM straks klaar is, wil Noord-Brabant door.
Voor de TOM rest de komende maanden, tot de formele opheffing op 31 december 2020 dan wel 2 januari 2021, nog de administratieve afwikkeling. Een flink stuk van die administratie werd gisteren al gepresenteerd. In een informatief boekje, waarvan Pieter van Geel en Frans van Beerendonk als initiatiefnemers van de TOM het eerste exemplaar van Piet kregen overhandigd.
Frans van Beerendonk, Piet Janmaat en Pieter van Geel
Nieuwbouw én sanering
In het boekje doen de diverse betrokkenen hun verhaal en wordt in tekst en in cijfers stilgestaan bij de resultaten. Een voorbeeld van zo'n positief resultaat is de locatie van Vereijken Kwekerij in Beek en Donk, gisteren de gastheer voor het gezelschap. "Het heeft acht jaar gekost om hier een kas te bouwen", vertelde directeur Hans Vereijken. "Dankzij Piet en de TOM is het uiteindelijk gelukt. We zijn heel intensief samen opgetrokken en ik weet niet of het zonder hun expertise en overtuigingskracht wel was gelukt."
Los van de ontwikkeling van glastuinbouw op in totaal zeven locaties in de provincie (20-25 locaties waren in totaal aangewezen, niet alles lukte), noemde Pieter als meest opvallende resultaat, 'tussen de oogharen door', toch het saneren. 67 hectare glas in en nabij natuurgebieden verwijderen was immers toch 'best veel'.
In Nieuw Prinsenland werd ook een innovatieve zoetwatervoorziening ontwikkeld mede dankzij de TOM. Het is een samenwerking tussen tuinders in het gebied en Cosun Beet Company.
58 miljoen in het krijt
Gerard Daanders, voorzitter van de Raad van Commissarissen van de TOM, sprak in een terugblik van drie fases in de tuinbouwontwikkeling. In de eerste, beginfase, werd het laaghangend fruit gegrepen waar mogelijk, waarbij vooral 'kleinere' locaties ontwikkeld werden, waaronder Vereijken in Beek en Donk, toch tien hectare.
Daarna volgde de economische crisis die ook de jaren nadien voor problemen zorgde. Banken wilden plots niet meer zomaar financieren en dus sprong de TOM bij om ontwikkeling door te kunnen zetten. Op een gegeven moment stond met 58 miljoen euro in het krijt, gaf Piet aan. Uiteindelijk werd ook een financieel verlies van 5,5 miljoen euro genoteerd, al was winst maken sowieso geen doel.
Eindsprint
Maar na de crisis, waarin Piet voor het glastuinbouwconcentratiegebied Nieuw Prinsenland zelfs overwoog dan maar olifantsgras op glastuinbouwgrond neer te zetten, volgde een gigantische eindsprint. Opeens veel sneller dan verwacht, uitgegaan werd van 2024, vlogen de kavels de deur uit waardoor in op Nieuw Prinsenland zelfs alles al verkocht is en dit jaar dus de stekker uit de TOM kon. Opdracht geslaagd.
Greenport Brabant
Ook zonder TOM is de tuinbouwontwikkeling vanzelfsprekend echter nog niet af. Dat zou raar zijn in een sector die continu door ontwikkelt. De Provincie Noord-Brabant en ZLTO willen daarom kijken of er een Greenport Brabant opgericht kan worden, om o.a. glastuinbouwontwikkeling voort te zetten, bijvoorbeeld in Deurne, in overleg ook met de gemeente aldaar.
"Als je bedenkt dat we lang hebben gediscussieerd over of een ideaal kavel 2,5 of 3 hectare moest zijn, dan hebben we sindsdien veel geleerd, ook met glastuinbouwgrond zónder glas", concludeerden Pieter en Gerard. Met de uitspraak kregen zij bij de aanwezigen, ook met de verwijzing naar Deurne, een lach op het gezicht in wat sowieso een positief gestemde bijeenkomst was.
Voor meer informatie:
Tuinbouw Ontwikkelings Maatschappij
www.tombrabant.nl (het resultatenboekje komt hier vanaf maandag 28 september online)