Tholen - Met de definitieve uitspraak van de Grote Kamer van Beroep van het Europees OctrooiBureau (EOB) komt er, na jaren van onduidelijkheid, nu definitief een verbod op het octrooieren van klassieke veredeling. Al hing het misschien al even in lucht, voor de tegenstanders en 'octrooi-die-hards' is het wel een schok, laat Judith de Roos van Plantum, de branchevereniging voor de sector jonge planten en zaden, weten.
Bij voorstanders van het verbod stijgt inmiddels gejuich op en klinken kreten als 'groenten en fruit blijft van ons allemaal'.
Ook sierteelt
Overigens is het niet alleen een zaak voor groenten- en fruitveredeling, maar heeft het ook effect op de sierteelt waar het over klassieke veredeling gaat. Alleen wel pas op aanvragen van na 1 juli 2017. Het octrooi op de dubbelbloemige kalanchoë valt er dus buiten, geeft De Roos als voorbeeld.
Tegenstanders verbod vrezen rem op innovatie
Volgens De Roos hebben tegenstanders steeds volgehouden dat een verbod niet mogelijk zou zijn. Nu is dat wel het geval. Het inbrengen van een eigenschap in een nieuwe gecultiveerde plant via het natuurlijke kruisingsproces van de plant, dus via kruisen en selecteren, kan niet langer geoctrooieerd worden.
Tegenstanders van een verbod hebben er steeds op gewezen dat een octrooi op dat proces mogelijk moest zijn omdat daarmee in het dure proces dat veredeling is een stukje voorsprong kan worden beschermd en het daardoor juist voor veredelingsbedrijven interessant blijft om te blijven innoveren.
Einde aan 'gehekelde' onzekerheid
Toen begin 2017 het besluit, het verbod, er al leek te komen, is er door de sector wel op geanticipeerd. Vooral de onzekerheid die naderhand ontstond werd gehekeld en had, zo benoemt ook De Roos, 'een verlammende werking op iedereen'.
Mogelijk ook nog gevolg voor oudere aanvragen
Octrooien op producten van essentieel biologische processen ingediend na 1 juli 2017 zullen worden afgewezen, weet Plantum. De vraag is nu wel nog hoe het verder gaat met octrooiaanvragen ingediend voor 1 juli 2017. "Dat zijn verreweg de meeste van de nog openstaande aanvragen", weet De Roos.
Het besluit heeft geen terugwerkende kracht dus die aanvragen kunnen in principe nu verleend worden. "Maar", voegt De Roos toe, "misschien dat een deel daarvan nog op andere gronden kan worden afgewezen. Dit zal moeten blijken."
Zo hekelt Bionext, ketenorganisatie voor de biologische landbouw en voeding, een al in 2014 vergeven patent op witte vlieg resistentie in paprika. Hiertegen is door Bionext en nog ruim dertig andere partijen bezwaar gemaakt en de verwachting is dat die zaken nu weer in behandeling zullen worden genomen.
Mocht de uitspraak ook gevolg hebben voor reeds vergeven octrooien, dan is dat financieel (extra) pijnlijk, want met het hele proces van veredeling en ook octrooiaanvraag is heel wat geld gemoeid.
'Juist gunstig voor innovatie'
Waar tegenstanders van een verbod spreken van een rem op innovatie, is dat volgens Plantum juist omgekeerd. "Wij zijn van mening dat de vrije toegang tot planteigenschappen voor gebruik door andere veredelaars cruciaal is voor innovatie. Wij denken dan ook dat dit besluit de innovatie stimuleert. De ontwikkelde rassen kunnen via het kwekersrecht beschermd worden om zodoende de investeringen terug te verdienen."
Wat de uitspraak internationaal betekent is de vraag. Vooralsnog speelt de discussie alleen in Europa. "De tijd moet uitwijzen of andere landen dit gaan overnemen."
Definitie
Een ander aandachtspunt is, in ieder geval volgens Oxfam Novib dat op de uitspraak reageert, wat er precies onder 'essentieel biologische processen' wordt verstaan. "Zolang een duidelijke definitie daarvan ontbreekt, kunnen bedrijven met minieme inspanning een ‘technisch sausje’ toevoegen aan het proces van kruising en selectie waardoor planten en dieren toch weer gepatenteerd kunnen worden als ‘uitvindingen’."
Wordt dus nog vervolgd, zo lijkt het.
Voor meer informatie:
Plantum
www.plantum.nl
[email protected]