Tholen – De ene crisis is de andere niet, maar lessen zijn er altijd te trekken. Tijdens de economische crisis in 2009 deed Richard van de Waart, destijds aardbeienteler in Roemenië, marktonderzoek. De resultaten van dat onderzoek zouden volgens hem ook nu van betekenis kunnen zijn. “De huidige coronacrisis is iets wat we nog niet eerder hebben meegemaakt. Het heeft een enorme impact op ons allen. Ik verwacht dat de financiële impact te vergelijken zal zijn. Wel is die impact veel groter, omdat de crisis de hele wereld beslaat. Verschil is dat de overheid er nu beter op voorbereid is en veel doet om ondernemers door de crisis te helpen.”
Richard van de Waart, inmiddels werkzaam bij Luminaid.
Vraag bleef stabiel
Richard deed zijn marktonderzoek in 2009 toen hij bezig was met de voorbereidingen voor het nieuwe seizoen. “Ik wilde weten hoe ik me kon voorbereiden. Moest ik bijvoorbeeld mijn areaal verkleinen? Als ondernemer kun je niet stilzitten en afwachten.”
De belangrijkste uitkomst bleek dat de vraag naar aardbeien stabiel bleef gedurende de crisis. “Aan het begin van de crisis gingen mensen houdbare producten hamsteren. Naarmate de crisis langer duurde, wilde de consument ook wat lekkers in huis halen. Dat zie je nu ook. Misschien kiezen ze eerst voor snoepgoed, maar al snel komen de gezonde alternatieven aan bod. Een bakje aardbeien brengt het zonnetje in huis in een donkere tijd en zo nu en dan wat aardbeien is goedkoper dan een bezoekje aan de dokter”, lacht hij.
Meer vraag, betere prijs
De Nederlandse aardbeienteler vervolgde naar aanleiding van het onderzoek zijn seizoen zoals gewoonlijk. Het seizoen verliep misschien wel tegenovergesteld dan verwacht. “Vanaf de start van mijn bedrijf in 2005 had ik doorteelt in de kas. Ik startte met planten in augustus en plukte van september tot de Kerst. Het traditionele seizoen voor aardbeien in Roemenië is, omdat er vrijwel alleen buiten geteeld werd, in mei en juni. Daarbuiten was er import uit Egypte, Turkije en Griekenland.
Importeurs werden door de crisis terughoudend en speelden op zeker. In Roemenië zijn importbedrijven haast allemaal midden- en kleinbedrijven. Zij importeerden wel aardappelen en uien, producten die ze toch wel kwijt konden, en lieten de luxere producten, zoals het zachtfruit en de exoten even voor wat ze waren. Dat gaf de lokale teler voordeel. Het resulteerde zelfs in een hogere vraag en een betere prijs.”
Medewerker aan het plukken in de meerlagenteelt bij GLITCH in het Proefcentrum Hoogstraten ©GLITCH
Denk na over seizoenspreiding
Inmiddels teelt Richard geen aardbeien meer. Nu verkoopt hij voor Luminaid belichting aan aardbeientelers. In die functie spreekt hij veel telers en hen wil hij meegeven niet te bang te zijn voor hun afzet. “Duitsland is de grootste afzetmarkt. Daar wordt niet genoeg geteeld om alle Duitsers te voeden. Datzelfde geldt ook voor andere belangrijke markten als België, Verenigd Koninkrijk en Scandinavië. Ik verwacht niet dat de grenzen dicht gaan voor voedsel.”
Naast afzet is personeel een groot vraagstuk waar telers momenteel mee worstelen. “Toch lijkt het mee te vallen. Er is veel aanbod van arbeid uit andere sectoren, zoals de horeca, om het tekort aan arbeidsmigranten op te vullen. Telers zeggen dat het niveau weliswaar niet precies is zoals gehoopt, maar dat ze niet mogen klagen.”
Een tweede tip die Richard wil meegeven: “Denk goed na over seizoenspreiding. Ik verwacht dat de consument net als ten tijde van de financiële crisis meer aardbeien zal gaan kopen. In de zomer en ook in het late najaar en de winter, wanneer het aanbod klein zal zijn. In het najaar en de winter zal de consument zeker kiezen voor gezonde producten die de weerstand verhogen.
De kas van Herijgers verlicht met de FLORALUX in de avond ©Herijgers
Moment om te investeren
Volgens Richard groeit het aantal telers dat overstapt naar belichte teelt. “Je ziet dat ze steeds meer vertrouwen krijgen in de afzetmogelijkheden. Vroeger dacht men niet te kunnen concurreren met het aanbod uit Zuid-Europa, dat is nu wel anders. De meest vooruitstrevende telers gaan zelfs steeds meer belichten. Ofwel om de seizoenen te spreiden ofwel vanwege arbeidsspreiding. Anderen omdat ze afzetmogelijkheden zien.”
Volgens Richard is het nu het moment om te investeren in belichting. “Ik verwacht dat het terugverdienmodel tijdens deze crisis zal verkorten. Dat model is tenslotte gebaseerd op kiloprijzen. De afzetmogelijkheden zullen groeien omdat de import uit Zuid-Europa onder druk komt te staan. Daar zijn de financiële problemen door deze crisis groter, waardoor je kans hebt dat er minder aangeplant en dus minder verkocht zal worden. Verder worden consumenten zich tijdens deze crisis bewuster van gezonde voeding. Daardoor zal er in het najaar en de winter meer vraag zijn.”
Voor meer informatie: 
Luminaid
Richard van de Waart
+31 6 25 17 45 50
[email protected]
www.luminaid.eu