Tholen - De laatste jaren groeit de Marokkaanse tomatenteelt gestaag. Wederzijds hebben Marokkaanse exporteurs en Europese importeurs echter niet altijd goede ervaring. Het is de relatie die de sleutel tot succes vormt, zo benadrukt Jean-Paul Nuijten van Special Tom. Hij specialiseerde zich in de import uit Marokko en Spanje. In 2018 zette de telerszoon een eigen teeltproject op in het Noord-Afrikaanse land.
“Veel exporteurs in Marokko hebben uit het verleden slechte ervaring met export naar Europa,” vertelt hij. “Dat is misschien ten dele hun eigen schuld, maar je moet als importeur de exporteurs ook helpen.” Wie investeert in zijn relatie met de Marokkaanse handelaren, kan succesvol zijn. Toen Jean-Paul in 2014 voor zichzelf begon, had hij al contacten in Marokko. Die leveranciers hielpen hem om het bedrijf op te bouwen. “We begonnen met de babyplum tomaten, maar al snel hadden we cherry, cherry tros en ronde tomaten in het assortiment.”
Importtomaten totaal andere markt
“Als je je zaken niet op orde hebt, dan is import uit Marokko gedoemd te mislukken,” weet Jean-Paul. “Dan gaat het geld kosten.” Het is bijvoorbeeld belangrijk om regelmatig de leveranciers te bezoeken. Momenteel heeft Jean-Paul twee medewerkers die in Marokko de teelt en de pakstations controleren en prognoses aanleveren over de verwachte volumes. Ook op het kantoor werken veel jonge mensen. Wat begon als een eenmanszaak, groeide uit tot een kantoor met 11 medewerkers. “De meesten hebben geen achtergrond in de AGF, dus die leiden we zelf op.” Daar gaat veel tijd inzitten, maar dat vindt Jean-Paul niet erg.
“De markt voor importtomaten is niet te vergelijken met de markt voor Nederlandse tomaten,” vervolgt hij. Het grootste verschil ontstaat door de transporttijd. De tomaten zijn vier tot vijf dagen onderweg vanuit het Noord-Afrikaanse land. Twee tot drie dagen daarvoor zijn de tomaten geoogst. Het pakstation en het transport zijn dan ook cruciale factoren voor de kwaliteit van de tomaten. Het overgrote deel van de transporten gaat per vrachtwagen. Zeetransport is alleen interessant als de markt zakt en transport over de weg dan ook te duur wordt.
Importheffingen en quota’s
Import uit Marokko is daarnaast alleen interessant in de maanden dat er geen importheffingen zijn en de prijzen hoog genoeg zijn om de heffingen te compenseren. “Vanaf 1 november gaan de duties er af, dan kunnen we tot 1 april importeren,” legt Jean-Paul uit. De Marokkaanse regering geeft exportquota uit aan de telers, wat het aanbod beperkt. Aan de andere kant stelt de EU importheffingen voor de Marokkaanse tomaten om de markt te beschermen. “Vanuit Spanje importeren we 12 maanden tomaten. Vanuit Marokko kunnen we acht tot negen maanden importeren.” Er zijn tegenwoordig al bedrijven in Marokko die 12 maanden per jaar een programma hebben met de retailers in Europa.
De supermarkten gingen in 2018 lang door met de Nederlandse tomaten. Dat maakte de import van tomaten uit Marokko en Spanje lastig. “Vooral de Duitse retail ging lang door met de Nederlandse Santa’s. Dit hebben we wel degelijk gemerkt aan de prijsvorming voor de importtomaten in de maand september en oktober,” vertelt Jean-Paul in december. Door het wisselvallige weer kwam het Spaanse seizoen vertraagd op gang. In 2017 was het hele seizoen een “drama”. De prijzen waren hoog, maar door de tegenvallende oogst was er weinig Spaans product om te verkopen. “De Marokkaanse teelt van ronde tomaten heeft in 2017 wel een tik gekregen, veel telers zijn iets anders gaan doen.” Deze telers kiezen bijvoorbeeld voor het telen van zachtfruit als frambozen en blauwe bessen. De jonge generatie telers in Marokko is anders dan de oudere generatie. “Ze zijn allemaal goed opgeleid, ze weten waar ze over praten,” legt hij uit. “En ze spreken hun talen.”
Hoewel de vraag piekt in de wintermaanden is er ook in de zomermaanden vraag naar Spaanse tomaten in Noordwest-Europa. Nederland, Duitsland en Scandinavië behoren tot de belangrijkste markten voor Special Tom. Een deel van de import gaat rechtstreeks naar de klant, de rest wordt na een tussenstop in Breda verspreid.
Eigen teelt en uitbreiding assortiment
Sinds 2018 heeft Special Tom een eigen teelt in foliekassen in Agadir opgezet. Als tuinderszoon heeft Jean-Paul ervaring in de tomatenteelt. “De planten staan op kokosmatten, zodat we vrij blijven van virussen.” Bijkomend voordeel is dat het toedienen van meststoffen en water beter te sturen is, waardoor de smaak beter is. Die kennis over de tomatenteelt deelt hij ook met andere telers. “Door telers te sturen, gaan de resultaten omhoog. Veel telers investeren in de ontwikkeling van de teelt en de teelt op kokosmatten is dan een goede optie.”
Marokko telt vier teeltgebieden voor tomaten. De kas van Jean-Paul is te vinden in Agadir, in het noorden van het land. Pakweg 250 kilometer verder naar het zuiden ligt de regio Guilmim, nog 100 kilometer verder naar het zuiden is teeltregio Safi te vinden. Het meest zuidelijke teeltgebied is Dahka op 1200 kilometer vanaf Agadir. Om zijn kennis op peil te houden, bezoekt Jean-Paul ook teeltbedrijven in bijvoorbeeld Spanje, Turkije en Egypte. “We proberen de aanvoer te verbreden naar andere landen, zoals Senegal en Egypte,” vervolgt Jean-Paul. Algerije is ook een optie, maar de bureaucratie in het land maakt de export niet eenvoudig.
Dit jaar bestaat het bedrijf vijf jaar. In die jaren is Special Tom snel gegroeid. “Ik begon alleen, nu werken er tien mensen,” vertelt Jean-Paul. De logistiek wordt gedaan door Frigo Breda, waar Special Tom ook gevestigd is. De import van Spaans en Marokkaans product is de corebusiness. Wat begon met Marokkaanse tomaten, groeide uit tot een importbedrijf van onder andere paprika, meloenen, steenfruit en citrus. “California, zoete punt, witte punt, palermo’s,” Jean-Paul somt enkele paprikasoorten op die hij importeert uit Marokko. “Die zijn goed te telen in het land. Vooral vanuit het Verenigd Koninkrijk en Oost-Europa is er een goede vraag naar deze paprika’s. Dit jaar zullen we vanuit Marokko ook een mooi programma citrus krijgen onder ons eigen huismerk Jillies, dat vernoemd is naar mijn jongste dochter.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 12, 32e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
SpecialTom
www.specialtom.com
sales@specialtom.com
Jean-Paul Nuijten
jp@specialtom.com