Het VCBT is er in de eerste plaats voor tuinbouwveilingen en hun leden-telers. Secundair worden ook de toeleveranciers (machinebouwers, verpakkingsfirma’s) en de afnemers (transportbedrijven, de handel, de verwerkende industrie) van deze sector benaderd. Tenslotte vormen ook de proeftuinen voor land- en tuinbouw een indirecte doelgroep. Bart Nicolai, onderzoekscoördinator, en Ann Schenk, technologisch adviseur, lichten graag hun belangrijkste taken toe.
Wat is het VCBT? Wanneer en waarom is het VCBT opgericht?
Nicolai: "De vzw Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT) werd in 1997 opgericht als een samenwerkingsverband tussen het Verbond van Belgische Tuinbouwveilingen (VBT) en de K.U.Leuven met als doel technologische dienstverlening en voorlichting in verband met bewaartechnologie en kwaliteit van groenten en fruit te verlenen aan tuinders en veilingen. In 2004 ontving het VCBT het statuut van praktijkcentrum. Het VCBT is gespecialiseerd in het uitvoeren vanrelevante onderzoeken voor de praktijk in de naoogstfase, daar waar proefcentra vooral onderzoek doen tijdens de teeltfase."
Met welke instanties werkt het VCBT samen?
Nicolai: “Het VCBT werkt nauw samen met de afdeling BIOSYST-MeBios van de K.U.Leuven die basisonderzoek uitvoert met betrekking tot de bewaring en kwaliteit van tuinbouwproducten. Bovendien werkt het VCBT ook samen met alle Vlaamse tuinbouwpraktijkcentra en onderzoeksgroepen in binnen- en buitenland. Het VCBT voert eveneens onderzoek uit in opdracht van zowel nationale als internationale bedrijven en is betrokken bij een aantal Europese projecten.”Schenk: "De resultaten van de diverse onderzoeken worden onder meer bekend gemaakt via teleradviesraden, publicaties, voordrachten en het VCBT-jaarverslag."
Wat zijn de belangrijkste taken van het VCBT?
Schenk: "Een van de belangrijkste taken van het VCBT is adviesverlening naar veilingen en tuinders via de Technologische Adviesdienst (TAD). Deze dienst vormt een onderdeel van het VCBT en doet zelf geen onderzoek, maar zit in een groot netwerk waar veel onderzoek beschikbaar is en waar wellicht de antwoorden op uw vragen te vinden zijn. De TAD is verantwoordelijk voor het verstrekken van advies in verband met bewaring en kwaliteit van groenten en fruit vanaf de oogst tot commercialisatie en tracht vragen uit de sector te beantwoorden. Bij grootschalige problemen worden onderzoeksprojecten opgestart door het VCBT. De onderzoeksresultaten worden geïmplementeerd in de praktijk met als doel toegevoegde waarde te creëren voor de Belgische tuinbouwsector. Voorts geeft het VCBT 20 à 25 voorlichtingsavonden per jaar en op uitnodiging van derden verzorgthet eveneens allerhande workshops, cursussen en conferenties."
Wat kan het VCBT voor u betekenen? Enkele praktische voorbeelden…
- Vruchtschade na sortering of oogst? Misschien is uw machine slecht afgesteld. Dit kunnen we snel vaststellen door metingen uit te voeren met een elektronische vrucht.
- Wanneer een vrucht het best oogsten? Wij helpen u graag bij het bepalen van het ideale pluktijdstip.
- Slechte houdbaarheid of problemen bij ver transport? Misschien is de temperatuur niet optimaal of worden de verkeerde producten samen bewaard en is er ophoping van bepaalde gassen in bewaring/transport. Dat kunnen we meten. Hierna wordt een advies opgesteld over hoe het beter kan.
- Nood aan vakopleidingen voor uw werknemers? Het VCBT organiseert jaarlijks diverse workshops en cursussen op vraag van allerhande organisaties: veilingen, producenten …
Waarin onderscheidt het VCBT zich?
Nicolai: “Het VCBT is voor routinemetingen van kwaliteitseigenschappen van groenten en fruit geaccrediteerd volgens de ISO-17025:2005 norm en is hiermee het enige naoogstlaboratorium in Europa dat een dergelijke accreditatie bezit. Kwaliteit wordt op alle niveaus nagestreefd, van producent tot veilingvloer en kwaliteitslaboratorium. Kwaliteit is immers het belangrijkste wapen van de Vlaamse tuinbouwsector tegen de toenemende concurrentie vanuit het buitenland.”Welke onderzoeksinfrastructuur heeft het VCBT ter beschikking?
Schenk: "Voor de oplossing van uw technologische vragen zijn de laboratoria uitgerust met de meest geavanceerde meetinstrumenten en de nodige koelinfrastructuur voor bewaring onder gecontroleerde atmosfeer. Zo beschikt de groep over een hele reeks sensoren en meetapparatuur voor de analyse van metabole gassen; HPLC, NIR- en FT-IR– spectrofotometers voor suiker- en zuurmetingen; GC-MSsystemen en een elektronische neus voor aroma-analyse,universele testmachines, kleurmeters, enz.Foto 1: Nabij-infraroodspectroscopie
Foto 2: Koelcel Bewaarproef appels
Foto 3: Suikermeting
Een onderzoek uitgelicht… Het segmentatieonderzoek tomaat
Elk nieuw tomatenras krijgt een ‘schoolrapport’Nicolaï: "Tijdens het gebruikswaardeonderzoek Tomaat worden een honderdtal verschillende kenmerken gemeten aan de hand van een spiderdiagram. Deze kenmerken omvatten zowel productieaspecten, gewaskenmerken als vruchtkwaliteitskenmerken. Al deze kenmerken worden in meer of mindere mate afgewogen en vergeleken om al dan niet te beslissen om een nieuw ras op te nemen in het ene of andere tomatensegment. Voor dit jaarlijks onderzoek werkt het VCBT samen met het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver, het Proefcentrum Hoogstraten en het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen. Nieuwe cultivars die het op de proefcentra goed doen qua teelttechnische aspecten worden op het VCBT nader onderzocht qua vruchtkwaliteit. Op deze manier worden teelttechnische gegevens (productie, gewasbeoordeling …) samengebracht met vruchtkwaliteitsgegevens (houdbaarheid, hardheid, kleur, smaak …) die opgemeten werden op de diverse praktijkcentra."
Het VCBT maakt gebruik van een spiderdiagram (zie onderstaande afbeelding) waarmee alle opgemeten waarden (data) voor de raskenmerken in een bepaald Flandria-segment in grafische vorm weergegeven worden.
Nicolaï: “In het spiderdiagram zie je duidelijk welke nieuwe cultivar goed of slecht scoort voor bepaalde kenmerken en dus al of niet past binnen het segment. Voor elk tomatenras kunnen alle meetgegevens, belangrijk voor Flandria, van een heel seizoen worden samengevat in een algemene eindscore. Dit maakt een snellere en objectievere beoordeling mogelijk. De segmenten worden elk jaar herzien in functie van nieuwe cultivars.
In deze radargrafiek worden alle punten van het rapport overzichtelijk weergegeven. Ze zijn gerangschikt van belangrijk naar minder belangrijk in wijzerzin. Hoe dichter bij de grijze lijn, hoe beter het ras voldoet aan de eisen van het segment waarvoor het rapport werd opgemaakt. Met behulp van deze schudtafel wordt de prikschadegevoeligheid van tomaten gemeten.”
Met behulp van deze schudtafel wordt de prikschadegevoeligheid van tomaten gemeten.
Nog een laatste vraag. Wat zijn de belangrijkste doelstellingen voor de komende jaren?
Schenk: "We willen graag dichter bij de producent staan. Daar ligt voor ons echt een uitdaging. De veilingen worden meermaals per jaar individueel benaderd. We gaan extra inspanningen leveren om proactief de leden tuinbouwers te benaderen die een oplossingen wensen voor hun vragen en/of problemen. In het verleden werden de fruittelers meer intensief benaderd dan de groentetelers, voornamelijk omwille van de verschillende bewaartermijnen die voor deze producten gelden.Nicolai: "Verder wil het VCBT zich meer richten op productontwikkeling door onderzoek aan te sturen op basis van consumentenonderzoek. Zo wil het in de toekomst eigenschappen creëren waardoor betere of andere producten ontstaan. Tenslotte wil de groep actief bezig zijn rond het thema energiebesparing."
Onderzoek kiwibes
In opdracht van Veiling Hoogstraten heeft het VCBT onderzoek gedaan naar de bewaring en het pluktijdstip van de kiwibes. De resultaten zullen in januari bekend gemaakt worden. Hieronder kan u alvast enkele foto’s bekijken van het onderzoek.Foto 1. Ethyleenmeting kiwibes
Foto 2. Hardheidsmeting kiwibes
Foto 3. Kleurmeting kiwibes
Foto 4. kiwibesbewaring
Foto 5. Kiwibes in bewaring
Foto 6. Suikermeting kiwibes
Voor meer informatie:
Ann Schenk
Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT)
Willem de Croylaan 42,
3001 Heverlee
Tel. +32 16/32 27 32
Fax +32 16/32 29 55
ann.schenk@biw.kuleuven.be
www.vcbt.be