Productiebeperking
De Opec heeft in verschillende stappen een productiebeperking van 4,2 miljoen vaten per dag (14% van hun capaciteit) aangekondigd. Als die productiedaling daadwerkelijk wordt doorgevoerd zal dat de voorraden wereldwijd aantasten. Terwijl de stagnerende economie de vraag naar ruwe olie voor het eerst sinds 1983 deed krimpen, namen de olievoorraden in de Verenigde Staten met 10% toe.De olieprijs bereikte in juli dit jaar een record van $ 147 per vat. Tegelijkertijd gleden de VS, Duitsland én Japan voor het eerst in zestig jaar in een simultane recessie. De dalende olieprijs frustreert investeringen in boorplatformen, raffinaderijen en alternatieve energie. Daardoor worden op dit moment de voorwaarden geschapen voor een nieuwe energiecrisis over drie of vier jaar.
Steunniveau
"Als we de crisis eenmaal achter de rug hebben, zal blijken dat het steunniveau voor de olieprijs boven de $ 40 per vat ligt', zegt Sarah Emerson van het Amerikaanse Energy Security Analysis. ‘De terugval in de vraag heeft al plaatsgevonden. Veel analisten hebben zich dat te laat gerealiseerd. Komende zomer gaat de oliemarkt weer een draai maken.'Olietermijncontracten koersten afgelopen jaar gemiddeld op $ 100, het hoogste niveau sinds de oliehandel op de New York Mercantile Exchange (Nymex) in 1983 van start ging. TNK-BP, de Russische olie-joint venture van het Britse BP, maakte 11 december bekend de investeringen in 2009 terug te schroeven en de oliewinning ‘grofweg gelijk' te houden. Het Nederlands-Britse Shell heeft olieprojecten in Canada op de lange baan geschoven.
Begrotingstekort
Door de dalende olieprijs en de lagere export voorziet Saudi-Arabië voor 2009 een begrotingstekort van 65 miljard riyal ($ 17 mrd). Analisten verwachten dat de olieprijs in het vierde kwartaal van 2009 stijgt naar $ 70 per vat. Tegen die tijd sorteren de productiebeperkingen van Opec effect terwijl de vraag naar olie weer aantrekt als de Amerikaanse economie vanaf de tweede helft van het jaar weer gaat groeien.Handelaren zien de olieprijs nog niet zo snel oplopen als analisten. Olietermijncontracten op de Nymex voor levering in 2009 worden verhandeld voor $ 45 per vat. Het gaat dan om de ‘2009 strip': de gemiddelde prijs van oliecontracten voor levering in de twaalf maanden van volgend jaar.
Recessie
Analisten van Goldman Sachs en Deutsche Bank, die een olieprijs in 2009 voorzien van $ 45 respectievelijk $ 47,50, zeggen dat het prijsniveau naar $ 30 of lager terugzakt voordat het herstel intreedt. ‘De belangrijkste vraag die komend jaar de olieprijs bepaalt, is hoe diep en lang de recessie aanhoudt', zegt Guy Caruso, energie- en veiligheidsadviseur van de denktank CSIS in Washington. ‘Opec probeert koortsachtig de bloedingen op de oliemarkt te stelpen, maar het jaagt op iets wat buiten zijn controle is: een nieuw jaar met dalende vraag naar olie.'De Opec en het Amerikaanse ministerie van energie voorspellen allebei dat de vraag naar olie ook in 2009 daalt. Consensus is er echter niet. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) rekent op een licht stijgende vraag (0,5%) tot 86,3 miljoen vaten per dag.
Gebrek aan reservecapaciteit
‘Alle zaken die de olieprijs hebben opgejaagd zijn 180 graden gedraaid', zegt energie-econoom Adam Sieminsky van Deutsche Bank. ‘Er was een sterke groei van de wereldeconomie, een gebrek aan reservecapaciteit in de olieindustrie, een gebrek aan raffinagecapaciteit, en er waren geopolitieke crises in Irak, Nigeria en Iran.'De analisten die door Bloomberg werden geraadpleegd zagen de scherpe daling van de olieprijs een jaar geleden nog niet aankomen. Vorig jaar lag de mediaan van de prognoses nog op $ 79, meer dan 20% van de werkelijke gemiddelde prijs af. Nu rekenen analisten op een prijs van $ 60. Dat is bijna 50% lager dan de prognose die ze in juli afgaven, toen de olieprijs zijn piek bereikte. Olieconcerns als ExxonMobil, Shell en BP hebben dit jaar circa 16% van hun waarde verloren als gevolg van de gedaalde prijs, die de winst uitholt. Maar dat is nog altijd beter dan de halvering die veel beursindices voor de kiezen hebben gehad.
Bron: FD