Vroeger stonden er tomaten in de kwekerij van Wilbert van Oers in Etten-Leur. De afgelopen jaren echter stapte hij geleidelijk over naar de teelt van aardbeien in de kas. Ook de Prinsenbeekse aardbeienkwekerij Van Oers groeide dankzij overname van leegkomende kassen de afgelopen jaren naar bijna 14 hectare. In vijftien jaar tijd groeiden de Limburgse kwekerijen Dings Aardbeien en Brookberries na diverse overnames naar een areaal van meer dan 20 hectare. Het zijn voorbeelden die kenmerkend zijn voor de kas-aardbeiensector. De teelt van kas-aardbeien was de afgelopen jaren een van de weinige rendabele teelten. Gecombineerd met de slechte situatie in de rest van de tuinbouw, geeft het telers de mogelijkheid om relatief voordelig leegstaande of failliete teeltbedrijven over te nemen.
De teeltbedrijven groeien behoorlijk. In 2014 hebben 11 bedrijven een areaal van 5 hectare of meer, blijkt uit cijfers van het LEI. In 2007 kende de kas-aardbeiensector nog geen enkel bedrijf van deze omvang. De gemiddelde bedrijfsgrootte is in die tien jaar meer dan verdubbeld: van een halve hectare in 2004 naar 1,3 hectare in 2014.
Niet alleen de schaalgrootte van de bedrijven neemt toe, ook het totaal areaal kasaardbeien groeit jaar na jaar. Volgens het CBS staat er inmiddels 350 hectare aardbeien onder glas in Nederland: een groei van 150 hectare in 10 jaar tijd.
Opbrengst en areaal volgens het CBS - Uitvergroting.
Wat gebeurt er na de groei?
De levenscyclus van een product bestaat volgens marketeers uit vier fasen: introductie, groei, volwassenheid en terugval. Kijkend naar de kasaardbeien is duidelijk dat de groeifase nog in volle gang is. De afzet van een product neemt dan toe, de productie wordt opgeschaald en er staan steeds meer concurrenten op. Het is ook deze fase waarin de meeste winst wordt behaald. Maar de aardbeiensector vertoont ook al kenmerken van volwassenheid. De concurrentie wordt heviger en er wordt gestunt in de sector. Producenten proberen hun klanten strakker te binden en er is sprake van productinnovatie.
In de aardbeiensector is deze productinnovatie al jaren aan de gang. Niet alleen diversificatie (sinds minister Timmermans twitterde over Lambada-aardbeien bij een koninklijk diner, is het ras een begrip), maar ook de ontwikkeling van merken is een feit. Innovaties als de bubbleberry moeten consumenten verrassen en verleiden. Ook in kasaardbeien zijn deze ontwikkelingen zichtbaar. Driscoll's introduceerde vorig jaar het ras Lusa, dat in combinatie met een teeltmethode zorgt voor vervroeging van het seizoen. Veiling Hoogstraten levert zelfs jaarrond aardbeien. Maar er is meer: telers ontwikkelen eigen merken als Van Enckevort Aardbeien, Beekers Berries, Polderkoninkjes . Ook zijn er bijzondere marketing-activiteiten gaande: vorig jaar opende Kwekerij de Westlandse Aardbei jaar een speciale pop-upstore voor de kasaardbeien. Productinnovaties als de framboos-aardbei en de ananas-aardbei moeten consumenten verrassen en verleiden.
Terugval
De activiteiten tonen de verzadiging en de groeiende concurrentie in de sector, maar zijn ook van belang voor de sector. Het verlengt de duur van de volwassen fase in de levenscyclus. De volwassen fase is de laatste fase voor de terugval. Na introductie, groei en volwassenheid zijn consumenten bekend met het product en worden vrijwel geen nieuwe aankopen verricht. Voor de AGF-sector ligt deze laatste fase anders: verzadiging van de consument komt minder snel voor, maar verveling wel. Ook de consumptie van andere zachtfruitproducten neemt immers toe: blauwe bessen, bramen en frambozen vergroten graag hun marktaandeel. Voor de kasaardbeiensector is verlenging van de volwassen fase dan ook van levensbelang.